Waarom zie je schilderijen van de oude meesters alleen witte mannen? Kehinde Wiley vervangt in zijn schilderijen de witte rijkelui door gewone zwarte mensen. De kleurrijke werken zetten de kunstgeschiedenis op zijn kop!
Koningen, keizers en notabelen bepaalden eeuwenlang de kunstgeschiedenis. Om hun macht en rijkdom te tonen, betaalden ze de beste kunstschilders om hun portretten te schilderen. Musea hangen vol met portretten van deze oude meesters als Velazquez, Van Dyck en David. Wat valt op? Het zijn allemaal witte mannen.
Kehinde Wiley
De Amerikaanse kunstenaar Kehinde Wiley laat zien dat het ook anders kan. Neem Jacques-Louis David’s beroemde schilderij van Napoleon te paard in de alpen. Wiley vervangt Napoleon door een jonge zwarte man met een bandana en een zweetbandje (afbeelding boven het artikel).
Wiley komt uit een gezin van een Amerikaanse vader en een Nigeriaanse moeder en groeide op in Los Angeles. Als zwarte homoseksuele kunstenaar ondervindt hij dagelijks de gevolgen van kansenongelijkheid en racisme. Met zijn schilderijen probeert hij te laten zien hoe dominant de kunst van witte kunstenaars is.
Casting
Veel mensen kennen Wiley tegenwoordig vooral vanwege de portretten die hij maakte van Barack en Michelle Obama. Maar het liefs werkt Wiley juist met onbekende mensen. Vaak ontmoet hij zijn modellen gewoon op straat. Alledaagse mensen in hedendaagse kleding nemen zo de plaats in van de Europese aristocraten.
Wiley probeert niet macht of geweld te verheerlijken. Hij vindt het belangrijk dat we zwarte mannenlichamen zien die begeerlijk en kwetsbaar zijn. Te vaak zien we beelden van zwarte mannen in een context van geweld of als slachtoffer. Wiley maakt daarom vooral speelse portretten vol kleur en bloemen.
Napoleon
Wiley schilderde rapmuzikant en televisiester Ice T in een gedurfd portret dat gebaseerd is op een keizersportret van Napoleon. Jean-Auguste Dominique Ingres maakte het oorspronkelijke schilderij Napoleon on his Imperial Throne in 1806.
De kracht van Wiley’s werk zit hem niet in de overeenkomsten, maar juist in de verschillen tussen de werken. Waar Ingres de macht van Napoleon toont met een dure mantel en keizerlijke attributen, zit de kracht van Ice-T in hemzelf. Hij zit bovenop de mantel en toont zijn sterke biceps. Het is alsof Wiley wil zeggen dat zwarte mensen al die franje niet nodig hebben om sterk over te komen.
Gauguin
Voor Kehinde Wiley’s meest recente serie schilderijen reisde hij naar Tahiti in de voetsporen van Paul Gauguin. Wiley heeft problemen met Gauguin’s erotische en onrealistische schilderijen, waarin het hem niet om de personen maar om de exotische fantasie ging. De werken geven een kolonialistische beeld van de Mahu gemeenschappen.
Wiley maakte daarom een kleurrijke portretserie met geometrische patronen, felle kleuren, planten en poses. De schilderijen zijn geïnspireerd op het werk van Gauguin, maar de vormen en kleuren zijn de modellen zelf gekozen. Wiley ziet de schilderijen daarom als een vorm van “zelfpresentatie”. Hiermee maakt hij de kunstgeschiedenis diverser en dichterbij gewone mensen.
Hedendaagse Kunstenaars
Marina Abramovic – El Anatsui – Georg Baselitz – Christian Boltanski – Mark Bradford – Hans Broek – Judy Chicago – Christo – Tacita Dean – Rineke Dijkstra – Olafur Eliasson – Shepard Fairey – Guerilla Girls – Antony Gormley – Philip Guston – Zhang Huan – On Kawara – Natasja Kensmil – William Kentridge – Anselm Kiefer – Edward Kienholz – Jeff Koons – Yayoi Kusama – Kerry James Marshall – Yasuma Morimura – Otobong Nkanga – Chris Ofili – Claes Oldenburg – Trevor Paglen – Marcel Pinas – Neo Rauch – Robert Rauschenberg – Gerhard Richter – Jenny Saville – Richard Serra – Yinka Shonibare – Elias Sime – Robert Smithson – Luc Tuymans – Bill Viola – Kara Walker – Isabella Werkhoven – Kehinde Wiley – Yin Xiuzhen
