Jeroen de Baaij
De Chinese kunstenaar Zhang Huan onderzoekt met zijn performances culturele verschillen. Zijn Chinese achtergrond botste met de Amerikaanse cultuur, zelf toen hij er woonde. Zhang merkte dat China in hem zat. Maar nu de coronacrisis iedereen treft, lijkt identiteit minder relevant. Het inspireerde Zhang Huan tot nieuw werk!
Zhang Huan komt uit de Chinese provincie Henan en raakte internationaal bekend na een reeks performances in het begin van de jaren 90. Om aandacht te vragen voor de onhygiënische staat van de Chinese openbare toiletten, bedekte hij zichzelf met visolie en honing en ging op een publiek toilet in Beijing zitten. Binnen enkele uren was hij van top tot teen bedolven onder de vliegen.
Dat je samen iets kan bereiken, liet hij zien in To Raise the Water Level in a Fish Pond (1997), waarin Zhang en meer dan 40 mannen een vijver gingen straan. Gezamenlijk probeerden ze het waterpeil zo een meter te verhogen. Zhang liet zich zo zien als kritische kunstenaar in de traditie van Marina Abramovic en Josef Beuys.
Identiteit
Een belangrijk thema in het werk van Zhang Huan is identiteit. In de performance ‘Family Tree’ laat Zhang zijn gezicht vullen met namen, woorden en verhalen die de geschiedenis van zijn familie en culturele achtergrond beschrijven. Tijdens de performance zijn 9 foto’s gemaakt waarin hij steeds verder bedekt raakt door de inkt, alsof hij één wordt met zijn cultuur.
In een vergelijkbare reeks foto’s laat hij zichzelf portretteren met familiefoto’s in zijn mond en schuim om zijn gezicht. Alsof hij wil zeggen dat je je verleden niet van je af kan poetsen, omdat het binnenin je zit. Je draagt je geschiedenis en identiteit je hele leven met je mee.
Amerika
Vanaf 1998 verhuisde Zhang Huan naar de Verenigde Staten, waar zijn werk meer aandacht kreeg en hij culturele verschillen verder kon onderzoeken. In zijn iconische performance ‘My America’ laat hij zien hoe moeilijk hij de verschillen tussen China en Amerika kan overbruggen.
Zhang begon de performance met 56 naakte Amerikanen door samen losjes te dansen op de melodie van boeddhistische gezangen. Zhang is de voorganger in een choreografie van veelal spirituele beweging uit de boeddhistische en islamtische cultuur. Daarna gaat groep op een steiger staan om Zhang Huan te kastijden. Ze bekogelen Zhang met oud brood. De performance toont hoe moeilijkheid is om vanuit een Aziatische achtergrond waarin spiritualiteit en religie een belangrijke rol speelt, mee te komen in de Amerikaanse consumptiemaatschappij.
Na My America zou Zhang Huan op verschillende plekken op de wereld culture verschillen onderzoeken en volgden My Australia, My Rome, My Boston. In 2002 liep Zhang als een Hulk-achtig figuur door de straten van Manhattan in een pad gemaakt van rauw vlees. Hij belichaamt zo de spierballenpolitiek van de VS na 11 september, waarin het land als supermacht ook buiten eigen grenzen optreedt.
Corona
De afgelopen 10 jaar is Zhang Huan weer teruggekeerd in China en heeft hij de performances grotendeels achter zich gelaten. Hij werkt steeds vaker met fotografie, schilderijen en installaties. Recent heeft Zhang Huan een schilderijenserie gemaakt, die reflecteert op de essentie van het menselijk bestaan.
Nu de hele wereld in de ban is van het coronavirus lijkt identiteit opeens minder van belang te zijn. Chinezen, Europeanen en Amerikanen worden allemaal even hard getroffen. In de schilderijen zien we daarom de symbolen uit het leven van ieder mens. Nieuw leven in de vorm van embryos, schedels als verbeelding van de dood.
Zhang Huan werkt volledig met rode verf. Is het bloed als symbool voor het lijden van de mens door het virus? Nee, Zhang Huan maakte de rode verf uit wierookstokjes die gebruikt worden in Chinese tempels. Niet identiteit, maar spiritualiteit is voor hem het antwoord op de coronacrisis.
