Doris Salcedo maakt grote problemen tastbaar

Doris Salcedo groeide op in Colombia. Om haar heen zag ze het geweld van de drugskartels en de grootschalige houtkap in het regenwoud. Ze zet deze ervaringen om in poëtische kunstwerken, die de problemen van onze tijd tastbaar maken.

Jaarlijks gaan duizenden vierkante kilometers tropisch regenwoud verloren om ruimte te maken voor landbouwgrond. Hierdoor komt er steeds meer CO2 in de lucht en raken planten en dieren met uitsterven bedreigd. Doris Salcedo vraagt met haar kunst aandacht voor het probleem. Ze won met haar installatie “Uprooted” de prijs van de Sharjah biënnale in Saudi Arabië. In het indrukwekkende werk maakt ze de gevolgen van ontbossing zichtbaar, door een bos langzaam over te laten gaan in een houten huis. Ze stelt bezoekers de vraag: Weet u waar het hout in uw huis en uw meubels vandaan komt?

Doris Salcedo

Doris Salcedo werd in 1958 geboren in Bogotá en werkte afwisselend in Colombia en New York. Ze staat bekend als een politieke kunstenaar, wiens werken gaan over de grote problemen van de 21 eeuw: geweld, migratie en klimaatverandering. Toch hebben haar werken nooit een directe boodschap. Het zijn eerdere poëtische beelden, die open staan voor persoonlijke interpretaties en ervaringen.

In 2007 maakte ze voor de Tate Modern een gigantische barst in de vloer van het museum. De barst in de betonnen vloer van de Turbine Hall zou je kunnen zien als een teken van ontbinding. Alsof onze huidige samenleving en instituten op omvallen staan. Maar andere mensen zagen in de barst een litteken, een overblijfsel van pijn en lijden. Of ging het werk over afscheiding? Zoals migranten een breuk ervaren als ze weggaan uit hun eigen land. Het is deze poëtische kracht van Salcedo’s werk, waardoor mensen er zo goed aan kunnen relateren.

Geweld

Een kernthema in het werk van Salcedo is oorlog en geweld. In Colombia lijdt bevolking al decennia lang onder de uitwassen van het leger, de guerillastrijders en de drugskartels. Talloze arme jongeren komen om het leven door moordpartijen en drugsgeweld. Salcedo maakt deze verhalen graag tastbaar. In haar installaties maakt ze daarom vaak gebruik van alledaagse materialen en afgedankte meubels.

Zo maakte ze een monumentale installatie ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de aanval op het Hooggerechtshof in Bogotá op 6 en 7 september 1985. Zeventien jaar later (in 2002) gooide ze voor ieder slachtoffer een stoel van het dak van het gebouw op de tijd dat ze overleden waren. Na twee dagen hingen er tientallen stoelen aan de dakrand. Een lege stoel voor iedereen die nooit meer terug zou komen.

Stoelen

Stoelen waren ook haar materiaal voor de installatie die ze maakte voor de Biënnale van Istanbul in 2003. Tussen twee gebouwen maakte ze een enorm berg van ruim 1500 stoelen, voor de mensen die verdwijnen zonder dat je het doorhebt. Ook dit werk laat iedereen zijn eigen interpretaties maken. Gaat het om 1500 oorlogsslachtoffers? 1500 daklozen? 1500 asielzoekers? Een Oekraïner zal een andere lezing hebben, dan een Afrikaanse bootvluchteling.

Doris Salcedo herdenkt de slachtoffers in onze wereld. In Plegaria Muda (Stil gebed) plaatste ze een omgekeerde tafels op een tafel met aarde. Iedere paar tafels is al een doodskist voor een menselijke lichaam. Tussen de houten planken van de tafel groeien grassprietjes uit de aarde. Zo geeft Salcedo toch een boodschap van hoop: zelfs uit de resten van onze zieke wereld ontstaat nieuw leven.

Hedendaagse Kunstenaars
Marina Abramovic – El Anatsui – Georg Baselitz – Christian Boltanski – Mark Bradford – Hans Broek – Judy Chicago – Christo – Tacita Dean – Rineke Dijkstra – Olafur Eliasson – Shepard Fairey – Guerilla Girls – Antony Gormley – Philip Guston – Zhang Huan – On Kawara – Natasja Kensmil – William Kentridge – Anselm Kiefer – Edward Kienholz – Jeff Koons – Yayoi Kusama – Kerry James Marshall – Yasuma Morimura – Otobong Nkanga – Chris Ofili – Claes Oldenburg – Trevor Paglen – Marcel Pinas – Neo Rauch – Robert Rauschenberg – Gerhard Richter – Doris Salcedo – Jenny Saville – Richard Serra – Yinka Shonibare – Elias Sime – Robert Smithson – Luc Tuymans – Bill Viola – Kara Walker – Isabella Werkhoven – Kehinde Wiley – Zhang Xiaogang – Yin Xiuzhen