Schilderplezier spat van het doek in Museum MORE

Het naïef realisme van Henri Rousseau en zijn tijdgenoten is speels en vol kleur. Museum MORE toont het werk van autodidacten uit de Verenigde Staten en Europa. Een ontdekkingsreis langs bekende en mindere bekende namen vol schilderplezier!

Hoe schilder je de jungle als je nog nooit buiten Frankrijk bent geweest? Voor autodidactische kunstenaar Henri Rousseau was het geen probleem. Met prenten en de dierentuin kwam hij een heel eind! Zijn speelse schilderijen werden omarmd door de modernisten. Hij exposeerde op de salon des independents tussen Gauguin en Cézanne en was één van de grote helden van Pablo Picasso.

Camille Bombois, Bij het reizende circus, c. 1928, oil on canvas, 73.6 x 57.8 cm, courtesy Galerie Dina Vierny, Paris
Séraphine Louis, Boeket van bladeren, 1929-30, olieverf op doek, 81 x 60 cm, private collection, Courtesy Galerie Dina Vierny, Paris

Naïef realisme

Henri Rousseau was een voorbeeld voor andere “naïeve” kunstenaars. Hij liet zien dat een kunstopleiding niet noodzakelijk was om succesvol te zijn in de kunstwereld. In Museum MORE zijn dit voorjaar 85 werken verzameld van naïef realisten uit de hele wereld.

De werken in de tentoonstelling ademen schilderplezier. Het perspectief van de gewichten op de grond klopt van geen kanten, maar wat een grappig schilderij is het reizende circus van Camille Bombois. De gewichtsheffer is een showman met vrouwenbenen, en wat is er aan de hand met het publiek op de achtergrond? De gezichten van de mensen lijken op onweer te staan.

Grandma Moses, Shenandoah Valley South Branch, before 1938, private collection ,courtesy Galerie St.Etienne-Kallir Research Institute ©Grandma Moses Properties Co
Morris Hirshfield, Girl with flowered dress, 1945, olieverf op doek, 81 x 63.5 cm, American Folk Art Museum, New York, gift Donna & Carroll Janis
Horace Pippin, De was- The Wash, 1942, mogelijk olieverf op doek, 34.3 x 44.5 cm, American Folk Art Museum, Gift of Laura and Richard Parsons

Amerikaanse kunstenaars

Hoogtepunt van de tentoonstelling in Museum MORE is het grote aantal Amerikaanse kunstenaars. Werken van Horace Pippin, Grandma Moses en Morris Hirschfeld zijn in Europa nauwelijks te zijn, maar in het Museum of Modern Art in New York hangen ze tussen de grote namen.

Tussen de naïef realisten kregen ook vrouwen en zwarte kunstenaars een kans. Grandma Moses schilderde het Amerikaanse platteland. Na een loopbaan als handwerkster werd ze op haar 78e ontdekt als kunstschilder. De werken van Horace Pippin tonen het leven van de zwarte Amerikanen in een tijd van segregatie en racisme.

Lawrence Lebduska, Untitled (Horses and Rattlesnake), 1946, olieverf op doek, 72.5 x 88.5 cm, Collection of Carl and Marian Mullis

Museum MORE

Museum MORE presenteert de autodidacten onder de titel “Naïef realisme”. Maar dat realisme is betrekkelijk. De felgekleurde paarden van Lawrence Lebduska zul je in de werkelijkheid niet tegenkomen. Ook veel andere kunstenaars gebruiken felle kleuren en geen perspectief. De werken zijn daardoor geen waarheidsgetrouwe afbeelding van de werkelijkheid.

Wel tonen de naïef realisten veelal scenes uit hun dagelijks leven. Hiermee past hun werk toch binnen de realistische kunsttraditie. Maar eigenlijk maken die kunsthistorische labels bij deze kunstenaars weinig uit. Het gaat vooral om het plezier om te schilderen.

Credit afbeelding boven het artikel: Henri Rousseau, Tropisch bos met apen-Tropical Forest with Monkeys, 1910, oil on canvas, 129.5 x 162.5 cm, Courtesy National Gallery of Art, Washington DC

Tentoonstellingen in 2023:
Kees van Dongen (Singer, Laren) – Brave New World (Fundatie, Zwolle) – Vermeer (Rijksmuseum, Amsterdam) – Sofonisba Anguissola (Rijksmuseum Twenthe, Enschede) – Bentvueghels (Centraal Museum, Utrecht) – Rembrandts tijdgenoten (Hermitage, Amsterdam) – Primitieven (MORE, Gorssel) – Henry Moore (Beelden aan Zee, Scheveningen) – Jaren 20 (Kunsthalle, Bonn) – Hollandse Meesters (Arp Museum, Rolandseck) – Van Gogh in Auvers (Van Gogh, Amsterdam), Futurisme (Kröller-Müller, Otterlo) – Ode aan Antwerpen (Catharijneconvent, Utrecht) – Patricia Kaersenhout (Bonnefanten, Maastricht) – Made in Paris (Folkwang, Essen) – Middellandse Zee (Singer, Laren) – Soutine (K20, Düsseldorf) – Hilma af Klint (Kunstmuseum, Den Haag) – Ai Weiwei (Kunsthal, Rotterdam) – Anselm Kiefer (Voorlinden, Wassenaar) – Aan de Seine (Van Gogh, Amsterdam) – Mummieportretten (Allard Pierson, Amsterdam) – Familie Brueghel (Noordbrabants, Den Bosch) – Oekraïne (Fundatie, Zwolle) – Derde Rijk (Museum Arnhem) – Ellen Gallagher (Stedelijk, Amsterdam) – Dieric Bouts (Museum M, Leuven)