Doodziek waren Paul Gauguin en Charles Laval toen ze per toeval op Martinique terecht kwamen. Ze vonden op het eiland niet alleen rust, maar vooral inspiratie voor een nieuwe manier van schilderen! De weelderige kleuren van Martinique zijn nu te zien in het Van Gogh Museum.
Paul Gauguin was naar Panama gereisd met zijn kunstenaarsvriend Laval om veel geld te verdienen. De rijke Fransen die het Panamakanaal aan het bouwen waren, zaten echter niet op de portretten van het tweetal te wachten. Al snel werd werken moeilijk omdat Gauguin aan een dysenterie-infectie leed en was besmet met Malaria. Arm en ziek kochten Gauguin en Laval met hun laatste geld een kaartje naar Martinique. Meer konden ze niet betalen.
Inspiratie
Op het eiland trokken Gauguin en Laval in een hutje, waar vroeger de slavenarbeiders hadden gewoond. Op het Caribische eiland hoopten ze op kracht te komen voor hun terugreis naar Frankrijk. Maar onverwacht troffen ze er een nieuwe wereld gedomineerd door weelderige natuur en bevolkt door vrouwen die het fruit van de landerijen naar de haven droegen.
Ondanks zijn ziekte schilderde Paul Gauguin 17 schilderijen en talloze schetsen in deze vier maanden. Geïnspireerd door de nieuwe omgeving verlaat hij het traditionele impressionisme en begint nieuwe dingen uit te proberen. Hij gaat steeds meer in kleurvlakken schilderijen en laat de klassieke dieptewerking los. Hij experimenteert voorzichtig met fellere kleuren en geeft de plaatselijke bevolking een hoofdrol in zij composities. Ook Charles Laval neemt de nieuwe stijl van Gauguin over.
Van Gogh Museum
Toen Gauguin terug kwam naar Frankrijk, was Vincent van Gogh zeer onder de indruk van de schilderijen. Hij smeekte zijn broer Theo daarom het schilderij ‘de Mangobomen’ te kopen. Voor 400 francs kwam het werk zo in het bezit van Vincent en Theo van Gogh en later in het Van Gogh Museum. Speciaal voor de tentoonstelling zijn nu ook andere werken uit de Martinique periode naar Amsterdam gehaald. Het grootste deel van de zeventien schilderijen die Gauguin op Martinique maakte, zijn tijdelijk in het museum te zien.
Aan kwaliteit komt de expositie dus niets te kort. Toch blijft de expositie een beetje vrijblijvend. In plaats van de bezoeker mee te nemen in de vele verhalen over Gauguin en Martinique, herhaalt het museum vooral dat het bijzonder is dat de werken bij elkaar zijn. De vergelijking tussen Gauguin en Laval komt ook nauwelijks van de grond. Al is het museum ook niet echt geholpen met het feit dat Laval zo ziek was, dat hij nauwelijks aan schilderen toekwam.
Gauguin en Laval in Martinique blijft steken in een braaf overzicht van schilderijen. Het is aan de bezoeker zelf om de verhalen te zoeken, bijvoorbeeld in de uitgebreide catalogus of in de mooie televisieserie van Jeroen Krabbé. Want met een beetje meer enthousiasme is het een degelijke tentoonstelling over een belangrijke periode in het leven van Gauguin. Ziek of niet ziek, Gauguin vond op Martinique zichzelf en zijn eigen schilderstijl.
Tentoonstellingen in 2018:
André Derain (Centre Pompidou, Parijs) – Neo Rauch (Fundatie, Zwolle) – Lage Landen (meerdere musea) – Ten voeten uit (Rijksmuseum, Amsterdam) – Unwired (Fotomuseum, Rotterdam) – Hyperrealisme (Kunsthal, Rotterdam) – Rineke Dijkstra (de Pont, Tilburg) – M.C. Escher (Fries, Leeuwarden) – Chinese kunst (Noordbrabants, Den Bosch) – Odilon Redon (Kröller-Müller, Otterlo) – James Ensor (Mu.ZEE, Oostende) – Moderne barok (MHKA, Antwerpen) – Neoclassicisme (Hermitage, Amsterdam) – Klimt en Schiele (Belvedere, Wenen) – Olieverfschetsen Rubens (Boijmans, Rotterdam) – Giacometti en Chadwick (Fundatie, Zwolle) – Alexej von Jawlensky (Gemeentemuseum, Den Haag) – Leonardo da Vinci (Teylers, Haarlem) – Gauguin and Laval (Van Gogh, Amsterdam) – Shirin Neshat (KM21, Den Haag) – Ossip Zadkine (Beelden aan Zee, Scheveningen) – Maria van Gelre (Valkhof, Nijmegen) – Amerikaanse kunst (Ludwig, Keulen) – Niet-westers modernisme (K20, Düsseldorf) – Miró en Basquiat (FLV, Parijs)
