Chinese Invasie in het Noordbrabants Museum

De Venus van Milo in panda-poep of een gigantisch Tibetaans paleis in hondenkluiven. Chinese kunst heeft altijd een dubbele betekenis en politiek is nooit ver weg. In het Noordbrabants Museum zijn dit voorjaar de Chinese kunstenaars van nu te ontdekken. Een tentoonstelling die balanceert tussen moderniteit en traditie.

Languit over de grond ligt een 15 meter lange rol vol met Chinese tekens gemaakt door Jin Feng. Het ziet er op het eerste gezicht uit als een klassiek Chinees werk, waarin kalligrafie van oudsher een belangrijke rol speelt. Maar wie beter kijkt, ziet dat de tekens op de rol papier afdrukken zijn van bamboestokken. In deze stokken zijn de Chinese tekens gekerfd. Het is een lange rij van 728 bamboe-drukken als monument. Op iedere afdruk is namelijk de naam geschreven van een dodelijk slachtoffer van de grote hongersnood uit 1959-1961 ten tijde van Mao’s “Grote Sprong Voorwaarts”.

Uli Sigg

Het is deze mengelmoes van traditie, moderne kunst en politieke betekenissen die de hedendaagse Chinese kunst zo razend interessant maakt. Het Noordbrabants Museum heeft de eer om een dwarsdoorsnede te laten zien van de collectie van Uli Sigg. Sigg was zakenman en ambassadeur in China en verzamelde in 30 jaar de grootste collectie Chinese kunst ter wereld. In 2019 opent in Hong Kong het M+ museum waar Sigg’s collectie een nieuw vast onderkomen zal vinden. Het is dus uniek dat de verzameling nu nog even in Nederland te zien is.

Sigg toont zich in ‘s Hertogenbosch een gedurfde verzamelaar die oog heeft voor de gehele breedte van de moderne Chinese kunst. Veel kunstenaars in zijn collectie zijn niet in Europese musea te zien. Sigg heeft zijn collectie kunnen opbouwen door ‘s avonds laat na werktijd de ateliers van de Chinese kunstenaars te bezoeken en direct bij hen werken te kopen. Politiek gevoelige werken schuwt hij niet. Sommige kunstenaars waarvan Sigg werk bezit, worden door de Chinese overheid onderdrukt.

Dubbele bodem

Een blikvanger van de tentoonstelling is 9-meter lange tank van leer, gemaakt door He Xiangyu. Het kostte 30 mensen meer dan 2 jaar om de tank in elkaar te naaien. De tank doet denken aan de Chinese studentenprotesten op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989, waar een man een tank tot stilstand bracht door ervoor te gaan staan. De tank van leer is helemaal in elkaar gezakt en is daarmee al zijn dreiging verloren.

Het zijn dit soort politieke verwijzingen in Chinese kunstwerken die je constant aan het denken zetten. Zo hangt er een gigantisch Tibetaans paleis gemaakt van hondenkluiven onder de dubbelzinnige titel ‘Don’t Touch’. Als je dan weet dat dit paleis ooit het huis was van de Dalai Lama en dat Tibet al tientallen jaren het toneel is van een machtsstrijd tussen Chinezen en Tibetanen, is dit wel een erg ironische titel.

A Chinese Journey

In een tentoonstelling als deze mag  ‘s werelds beroemdste Chinese kunstenaar Ai Weiwei natuurlijk niet ontbreken. Ook Ai Weiwei is een kunstenaar die graag de grens tussen traditie en het moderne China opzoekt. In het Noordbrabants Museum zijn neolithische vazen te zien die door Ai Weiwei werden witgeschilderd. Het is een symbool voor hoe het moderne China met zijn culturele erfgoed omgaat. In Beijing worden traditionele hutongs afgebroken om plaats te maken voor moderne flatgebouwen.

Deze protestkunst heeft Ai Weiwei tot de meest beroemde Chinese kunstenaar gemaakt in het Westen. Zijn continue provocaties naar de Chinese overheid worden in eigen land niet altijd gewaardeerd. Kunstenaar He Xiangyu verbeelde Ai Weiwei’s strijd met China in een beeld. Ai Weiwei’s beeld staat niet fier overeind staand, maar languit liggend op de grond alsof hij net is neergeschoten. De titel ‘Dood van Marat’ verwijst naar de moord op de Franse revolutionaire leider Jean Paul Marat in de 18e eeuw. Zou de vrije geest van Ai Weiwei ook dit soort gevaar lopen?

Een rondje door het museum laat zien dat er veel meer kritische kunstenaars zijn die politieke boodschappen niet schuwen. A Chinese Journey laat zien hoe Chinese kunstenaars balanceren tussen traditie en moderniteit. De tentoonstelling maakt nieuwsgierig naar meer Chinese hedendaagse kunst. Laten we hopen dat Nederlandse musea vaker dit soort interessante exposities maken.

A Chinese Journey – The Sigg Collection
Noordbrabants Museum, ‘s Hertogenbosch
t/m 8 juli 2018