Aangestoken door mijn bezoek aan het Palais de la Porte Dorée, wilde ik meer zien van de Art Deco stijl in Parijs. Bij Art Deco denken mensen snel aan mahonie houten gebeitste meubels of kleurrijke glazen vazen. Maar ook in de architectuur heeft deze stijl zijn sporen achter gelaten. Gewapend met een goed paar wandelschoenen, een kaart van de stad en een paar metrokaartjes ging ik op zoek naar Art Deco Parijs!
Vol goede moed begon ik mijn weg door de stad bij het bekendste Art Deco gebouw van Parijs, namelijk het voormalig warenhuis La Samaritaine. Vanwege de sluiting van het gebouw zijn de stijl invloeden op het interieur helaas niet meer zichtbaar, maar ook van buiten blijft gebouw bewonderenswaardig.
Op weg naar mijn volgende adres probeerde ik de stijl eens onder woorden te brengen en dat bleek helemaal nog niet zo makkelijk. In eerste instantie kwam ik niet verder dan ‘Een voortvloeisel uit de Art Nouveau alleen dan strakker en niet langer geïnspireerd op de natuur.‘ Maar veel langer kon ik er niet over nadenken want al lopend over de Boulevard Montmartre, kwam ik langs het Musée Grevin.
Dit wassenbeelden museum heeft een prachtig gedetailleerde Art Deco ingang in een gebouw dat verder helemaal niet in die stijl is. Maar even verderop vinden we bij de bioscoop Rex wel een typisch Art Deco gebouw. Veel details en vormen, maar toch allemaal strak en simpel. Het laatste mooie voorbeeld in deze buurt is theater Folies Bergère. Slanke letters, strakke vormen, maar toch veel versieringen.
16e arrondissement
Vanaf hier moet ik mijn tocht vervolgen met de metro om wat verder buiten het centrum te raken. De Art Deco stijl werd namelijk populair rond 1920. In die tijd was het centrum al helemaal volgebouwd en de meeste voorbeelden van Art Deco architectuur vinden we dan ook in nieuwere wijken, bijvoorbeeld het 16e arrondissement.
Onderweg had ik mooi de tijd om weer wat aan mijn definitie te schrapen. ‘Strakke geometrische vormen, slanke lijnen, ronde oppervlakken, maar toch speels en gedetailleerd.‘ Nog steeds blijft het een benadering en geen strakke definitie. Gelukkig stopt de metro ondertussen bij halte Jasmin en mag ik weer uitstappen.
Ik heb de drukte van het centrum van Parijs achter me gelaten. Ik loop door een wijk waar ooit de buitenhuizen van rijke ‘Parisiens’ stonden. Maar sinds het begin van de 20e eeuw is ook deze buurt door de stad opgeslokt en dus vinden we hier vooral huizen en gebouwen uit deze periode. Maar als je goed zoekt kan je nog enkele buitenhuizen vinden (bijvoorbeeld op de Rue de l’Assumption).
We kwamen echter niet voor de buitenhuizen, maar voor de Art Deco gebouwen. En het leuke van dit deel van Parijs mooi de overgang tussen verschillende stijlen is te zien. Er zijn hier namelijk typische Art Nouveau gebouwen, maar ook Art Deco huizen en meer puristische ontwerpen. Je ziet de bouwstijl dus voor je neus steeds soberder worden.
Art Nouveau
De Art Nouveau (ook bekend als Jugendstil) wordt in deze buurt vooral vertegenwoordigd door Hector Guimard. Deze architect is bekend vanwege de sierlijke metro-ingangen die in heel Parijs te vinden zijn. Als ik over de Rue la Fontaine loop, kom ik huizen van zijn hand tegen op nummer 60, 19 en als hoogtepunt zijn Castel Béranger op nummer 14. Allemaal ontwerpen geïnspireerd op de natuur met sierlijke vormen en veel details.
Art Deco
Maar ik ga snel verder op zoek naar Art Deco gebouwen, ook deze vinden we aan de Rue la Fontaine, bijvoorbeeld op nummer 65. Een gebouw met veel kleuren, geometrische vormen van Henri Sauvage. Een grappig voorbeeld vind ik op de Rue Agar. Dit gebouw staat tegen de achterkant van een Art Nouveau gebouw van Guimard, en contrasteert daarom prachtig.
Op de Rue de l’Assumption (nr. 18) vind ik weer een ander mooi voorbeeld van Art Deco gebouwen. Evenals op de hoek van de Rue de l’Assumption met de Rue Davioud. Ik loop gewoon en kijk om me heen. Constant zie ik voorbeelden van de stijlen opduiken. Heel vaak word ik op deze manier verrast door de mooiste gebouwen en verassende details.
Purisme
Een stukje verder aan de Rue de Dr. Blanche vind ik een aantal voorbeelden van een Puristische architectuur. Er zijn hier huizen van Robert Stevens en van Le Corbusier. Het purisme gaat ook uit van geometrische vormen evenals Art Deco, maar laat nu de details weg. Geen tierlantijntjes, maar strakke vormen.
Ik loop dus letterlijk door de architectuurgeschiedenis in de paar straten rondom metrostation Jasmin. Op de terugweg naar huis, kom ik tot een finale definitie van de Art Deco.
‘Art Deco is een kunststijl die zijn hoogtepunt beleefde tussen 1925 en 1939 voornamelijk in architectuur en toegepaste kunst. De stijl kenmerkt zich door het speels gebruik van geometrische vormen, slanke lijnen vaak in combinatie met moderne materialen zoals beton. De stijl kan gezien worden als overgang tussen het sierlijke Art Nouveau en het strakke Purisme.‘
En voor wie toch meer van de mahoniehouten meubels houdt, ook daarvoor heeft de stad een prachtig onderkomen. Er zijn namelijk enkele zalen gewijd aan de Art Deco stijl in het Musée des Arts Decoratives. Maar meer over dit prachtige museum later deze week in een volgende bijdrage..
Nog even een overzichtje van de genoemde gebouwen
La Samaritaine, Rue de la Monnaie 19, Metro Pont Neuf
Musée Grevin, Blvd Montmartre 10, Metro Grand Boulevards
Rex Bioscopen, Blvd Poissonnière 1, Metro Bonne Nouvelle
Follies Bergère, Rue Richer 32, Metro Cadet
16e arrondissement, Metro Jasmin
Art Nouveau: Rue la Fontaine 60, 19, 14.
Art Deco: Rue la Fontaine 65, Rue Agar 10, Rue de l’Assumption 18, 50.
Purisme : Rue Mallet Stevens, Square du Dr. Blanche 10.