MARK

Museum de Pont in Tilburg brengt het werk van hedendaags kunstenaar Mark Wallinger voor het eerst naar Nederland. In een tentoonstelling over individu en samenleving houdt hij met sterke beelden de toeschouwer een spiegel voor. Maar dan op een bijzonder lichte en verrassende manier. Wie zijn wij? – According to Mark Wallinger

Mark Wallinger won in 2007 de prestigieuze Turner prize met een kunstwerk dat nu het hart vormt van de tentoonstelling in Tilburg. Dit werk, State Britain, bestaat uit een 43 lange verzameling van protestborden tegen de oorlog in Irak. Tussen 2001 en 2006 werd door demonstrant Brian William Haw tegen deze oorlog geprotesteerd voor het Engelse parlement. In 2005 werd er speciaal een wet aangenomen waarin protesten binnen 1 vierkante kilometer rondom het parlement werd verboden. Vlak voordat Haws tientallen meterslange protestmuur werd verwijderd en vernietigd door de Engelse autoriteiten, nam Mark Wallinger honderden foto’s. Enkele maanden later onthulde een replica van de protestmuur in het Londense Tate Britain museum en tekende hij op de vloer 1 vierkante kilometer af.

Het is een gewaagd werk dat talloze vragen oproept. Waarom mag een protest wel in het museum worden tentoongesteld, maar werd er zelfs een speciale wet aangenomen om de borden op straat te verwijderen? Is het kunstwerk van Wallinger een protest tegen de oorlog in Irak? Of is het juist een manifest voor de vrijheid van meningsuiting? Wat maakt dit werk kunst ten opzichte van het origineel? Het is exemplarisch voor het werk van Wallinger die altijd op zoek gaat naar de maatschappelijke relevantie met een zeer ironische ondertoon.

Ook ‘I am Innocent’ is duidelijk zo’n werk met een maatschappelijke ondertoon. Voor ‘I am Innocent’ leent Wallinger het schilderij van Paus Innocentius X dat werd geschilderd door Diego Velazquez. Deze afbeelding hangt aan het plafond met op de achterkant een gespiegelde afbeelding van het schilderij. Door dit geheel nu te laten ronddraaien, lijkt het alsof de ogen van de afgebeelde Paus je constant aan blijven kijken alsof hij je zegt ‘ik ben onschuldig’. Een duidelijke verwijzing naar de vele recente misbruik schandalen binnen de katholieke kerk.

In Tilburg wordt werk dat draait om de sociale en politieke zaken afgewisseld met werk waarin het individu centraal staat. Hierdoor ontstaat een interessant spel rondom de rol van het individu in de samenleving. Want wie zijn we nou eigenlijk? Wallinger antwoordt met een groep zelfportretten. Grote witte doeken waarop -steeds in een ander lettertype- de letter ‘I’ staat geschilderd. ‘Ik’ in het Engels ‘I’, zegt het lettertype iets over de letter? Wat zegt het lettertype over degene die het heeft geschreven? Niks. Zo is het ook met mensen. In de serie ‘Passport control’ heeft Mark Wallinger 6 foto’s van zichzelf met een viltstift bewerkt. De ene keer lijkt hij een Jood, de andere keer een Moslim, maar wat maakt het uit? Het gezicht eronder blijft hetzelfde.

Het sterkste beeld op de tentoonstelling en mijn persoonlijke favoriet is het werk ‘According to Mark’ waarin Mark Wallinger honderd verschillende stoelen neer heeft gezet. Op iedere stoel heeft hij ‘MARK’ geschreven (ironisch: Mark is het Engelse woord voor markeren/merken) en vervolgens heeft hij iedere stoel met een dun draadje vastgemaakt aan 1 punt in de muur. Dat puntje in de muur brengt dus alle stoelen samen. In dit werk vormt iedere stoel een stukje van Mark Wallingers identiteit. Allemaal komen ze samen in 1 punt, dit punt is Mark Wallinger. Maar in dit punt is niets te zien. Zo is het ook met mensen, je ziet niet het hele plaatje, altijd zie je maar 1 stukje van de gehele persoonlijkheid.

Museum de Pont brengt met het werk van Mark Wallinger een sterke tentoonstelling die de bezoeker aan het denken zet. Met recht is de Pont dan ook het spannendste museum van Nederland op het gebied van hedendaagse kunst. Deze tentoonstelling is dan ook een prettige kennismaking met het werk van Wallinger die smaakt naar meer. Nog tot en met 19 februari in Tilburg.