De Chinese kunstenaar Cai Guo-Qiang heeft de tweejaarlijke prijs voor hedendaagse kunst van het Bonnefanten museum (BACA) gewonnen. Zijn werk is dit najaar te zien tijdens een overzichtstentoonstelling in het museum. Cai Guo-Qiang is beroemd geworden met spectaculaire kunstprojecten in de openlucht waarin vuurwerk en explosies een hoofdrol spelen. Hoe laat je dit zien binnen de muren van een museum?

Met een spetterende explosie opende vorige week de BACA tentoonstelling van Cai Guo-Qiang. Hij maakte met gekleurd buskruit een doek waarop de Sint Servaasbrug in Maastricht staat afgebeeld. Het is een bijzondere techniek die Cai in twintig jaar volledig heeft geperfectioneerd: schilderen met buskruit in plaats van verf.

Cai Guo-Qiang

Het zijn vooral grootschalige werken waarmee Cai Guo-Qiang beroemd is geworden. Zijn langlopende ‘Project for Extraterrestrials’ behoort tot de hoogtepunten van de recente kunstgeschiedenis. In deze serie 30 verschillende werken verlengde hij bijvoorbeeld de Chinese muur 10km met een explosie waarbij licht, vuur en stof vrij kwam. Andere beroemde werken van Cai Guo-Qiang bestaan uit opgezette of nagemaakte dieren, die aandacht vragen voor de natuur en de jacht.

Het Bonnefanten Museum richt zich in de tentoonstelling op zijn werken op doek. Onder de titel ‘My stories of painting’ zijn tientallen schilderijen te zien die gemaakt zijn met buskruit. In de tentoonstelling zien we oude verbrande werken waar hij voor het eerst met buskruit experimenteerde, maar ook zijn meest recente doeken waarop een spannend kleurenspel te zien is. Het is bijzonder welk niveau van detail Cai met deze unieke techniek weet te bereiken. Maar of dit nou de werken zijn waarom Cai zo geroemd wordt wereldwijd?

Persoonlijk

Het Bonnefanten Museum probeert een overzicht te geven van de carrière van Cai Guo-Qiang, maar worstelt ermee dat de grote werken niet binnen een museum getoond kunnen worden. De echt beroemde werken van Cai Quo-Qiang zijn daarom alleen in een biografische video te zien. Het museum probeert duidelijk te maken dat veel werken van Cai voortkomen uit zijn buskruit experimenten, zoals hij deze ook op schilderijen toepast.

In korte teksten op de muur neemt Cai je mee in zijn leefwereld en geeft hij achtergrond bij zijn kunstwerken. Hierdoor heeft de tentoonstelling een zeer persoonlijk toon. De balans is hierbij een beetje verkeerd uitgeslagen, want je moet je als bezoeker door zalen vol met kunstwerken van Cai’s vader, dochter en vrouw heen worstelen. De werken zijn voor Cai persoonlijk ongetwijfeld erg belangrijk, maar onmiskenbaar van mindere kwaliteit dan zijn eigen werk. Gelukkig is er op het eind een topzaal met de serie ‘seasons of life’. Kleurrijke vormen van buskruit tonen een liefdespaar, omringd door bloemen en planten ‘in negatief’. Deze vier recente buskruitwerken tonen de ongeëvenaarde klasse van Cai.

Collectie

Alle werken die getoond worden tijdens de expositie komen uit de eigen collectie van de kunstenaar. Hierdoor zijn er met name vroege werken (jaren 80) en hele recente schilderijen (laatste paar jaar) te zien. Cai’s topwerken uit de jaren 90 en 00 ontbreken, waarschijnlijk omdat deze niet meer in bezit zijn van de kunstenaar, maar zijn verkocht aan verzamelaars en musea. Hierdoor kan het Bonnefanten museum niet echt een goed beeld geven van de ontwikkeling van zijn buskruit-schilderwerk.

Het is ongelooflijk dat het museum niet geprobeerd heeft wat meer bruiklenen los te krijgen. Zeker als je bedenkt dat binnen Nederland, in het Kröller Müller Museum, een fantastische beeldeninstallatie beschikbaar is van tijgers die met pijlen beschoten zijn. Natuurlijk zou dit geen schilderij zijn, maar wel een mogelijkheid om de volledige omvang van Cai’s werk beter gestalte te geven.

Het Bonnefanten Museum toont de unieke techniek van vuurwerkkunstenaar Cai Guo-Qiang, maar mist de mogelijkheden om zijn werk in volle omvang te tonen. Voor liefhebbers van het grootsere werk van Cai Guo-Qiang rest er daarom slechts één troost: Komende week presenteert Netflix een nieuwe documentaire over het spectaculaire ‘skyladder’ waarin Cai een vuurwerkladder naar de hemel maakt.

Cai Guo-Qiang – My stories of painting
Bonnefanten Award for Contemporary Art 2016
Bonnefanten Museum, Maastricht
t/m 1 Mei 2017