Leonardo da Vinci was een van de vele kunstenaars die die Renaissance kunst uit Florence of Italië verspreidde. Al op jong leeftijd kreeg hij een prestigieuze functie in Milaan. Hoe slaagde Leonardo da Vinci er in om op jonge leeftijd in dienst te komen van de hertog? Hij stuurde een sollicitatiebrief!
In 1482 stroomde Florence over van jonge kunstenaars. Sandro Botticelli en Domenico Ghirlandaio waren op de top van hun roem en vonden opdrachten bij de De Medici familie en andere rijke Florentijnen. De grote hoeveelheid aan opdrachten trok zoveel kunstenaars naar de stad, dat het voor jonge kunstenaars niet altijd makkelijk was om werk te vinden.
Één van deze jonge kunstenaars was Leonardo da Vinci. Leonardo was opgeleid in het atelier van Andrea del Verrocchio en had dankzij De Medici’s wat eerste opdrachten gekregen in Florence. Maar Leonardo da Vinci wilde meer en besloot te solliciteren bij Ludovico Sforza, de hertog van Milaan.
De sollicitatiebrief van Leonardo da Vinci
Leonardo schreef: “Zeer Illustere Heer, Nu ik alle voorbeelden van iedereen die zichzelf de beste ontwikkelaars van wapentuig heb bestudeerd, en ontdekt heb dat de bedoeling en mogelijkheden van die instrumenten eigenlijk niets nieuws brengen: Wil ik u zonder iemand tekort te doen, uitleggen wat ik voor uwe Excellentie kan betekenen, mijn geheimen met uwe Hoogheid delen en ze daarna aanbieden voor uw plezier en goedkeuring, om ze in voorkomende situaties te gebruiken met de resultaten die hieronder kort worden weergegeven.”
Na deze algemene introductie somt Leonardo da Vinci op wat hij allemaal voor Sforza zou kunnen doen. Hij noemt niet wat hij in het verleden heeft gedaan of waar hij is opgeleid, maar hij probeert zich in Sforza te verplaatsen en stelt zich dienstbaar op. Zelfs in de 21e eeuw kan je Leonardo’s brief nog als voorbeeld nemen. Leonardo heeft een geweldige overtuigingskracht. Wie zou hem niet op gesprek laten komen?
2. Ik weet hoe u, als een stad is overwonnen, het water uit de loopgraven kunt halen en eindeloze varianten van bruggen en overdekte wegen kunt aanleggen en hoe u met ladders en andere machines zulke expedities kunt ondernemen.
3. Als het omdat de muren te hoog zijn, onmogelijk lijkt om een stad te overwinnen, heb ik plannen ontwikkeld om met bombardementen iedere steen van een fort te vernietigen, zelfs als het op de rotsen is gebouwd.
[…]
10. In vredestijd kan ik u laten genieten van bijzondere architectuur en de bouw van publieke en privé gebouwen; en in het leiden van water van de ene plaats naar de andere.
11. Ik kan beelden voor u maken uit marmer, brons of klei, en ik kan wat u ook maar nodig vindt, voor u schilderen, zo goed als ieder ander, wie dat dan ook mag zijn. U zou het bronzen paard weer kunnen laten maken, ter meerdere eer en glorie van uw vader de prins, en zo de herinneringen aan het illustere huis Sforza levend houden.”
Leonardo werd meteen aangenomen en het laatste voorstel uit zijn sollicitatiebrief werd zijn eerste opdracht. Da Vinci zou een monumentaal standbeeld ontwerpen ter ere van Ludovico’s overleden vader, Francesco Sforza. Ook schilderde hij een geliefde van Ludovico Sforza in het portret ‘de Dame met de Hermelijn’. Maar Da Vinci werk voor Sforza omvatte veel meer. Hij werkte als uitvinder, architect en ontwerper aan talloze grote en kleine projecten.
Florence als opleidingsstad
Florence was in de 15e eeuw de bakermat van de Renaissance kunst. Eveneens als Leonardo verspreidden ook andere Florentijnse kunstenaars zich over heel Italië. Pietro Perugino net als Leonardo werd opgeleid in het atelier van Andrea del Verrocchio. Hij schilderde daarna in Perugia, waar hij onder andere fresco’s maakte voor het college van bankiers.
Later trok Perugino naar Rome, waar hij samen met een andere Florentijnse kunstenaars de opdracht kreeg van de paus om de Sixtijnse kapel te decoreren. Botticelli, Ghirlandaio en anderen werkten een aantal jaar samen aan de frescos op de zijmuren.
Verbetering van technieken
Op deze manier raakte de Florentijnse kunststijl verspreid door Italië. Zo reisde Fra Lippi naar Padua waar hij ging samenwerken met Francesco Squarciona, leermeester van Andrea Mantegna. Ze leerden ze lokaal de nieuwe renaissance-technieken die in Florence ontwikkeld werden. Mantegna verfijnde deze weer verder en maakte geweldige verkorte perspectieven, zoals in de liggende Jezus.
In gebieden die verder van Florence lagen, kwamen meerdere stijlen samen. Op Sicilië werkte Antonello de Messina, in wiens werk Italiaanse en Vlaamse invloeden te herkennen zijn. Hierdoor ontstond een veel realistischere stijl, dan in de ideale beelden uit Florence. Vooral in de portretkunst was dit realisme erg populair.
