In Museum Flehite is het werk te zien van de 17e eeuwse landschapsschilder Mathias Withoos naast de hedendaagse fotograaf Hans Withoos. Zelfs deze verre nazaat laat zich nog inspireren door de reis die Mathias in 1649 naar Rome maakte!
Het moet in de 17e eeuw een groot avontuur geweest zijn om naar Rome te reizen. Eerst over land naar Lyon om daar met de boot naar Livorno te varen. Het was een gevaarlijke reis met risico op ziektes en overvallen. Maar het land van de Paus lonkte. In Rome kon je als schilder de klassieken bestuderen, de laatste vernieuwingen in de schilderkunst zien en misschien wel beroemd worden!
Italië
Mathias Withoos vertrok in 1648 met vier andere kunstenaars op de lange reis. In Rome bestudeerde hij de licht-donker effecten van de Caravaggisten. Het licht en donker was in de ogen van Withoos de verbinding van de hemel en de aarde. Rome maakte grote indruk op hem. Hij werd er lid van de Nederlandse kunstenaarsvereniging de Bentvueghels en kreeg de bijnaam calzetta bianca, witte sok.
Ook kreeg hij opdrachten van de invloedrijke kardinaal Leopoldo de Medici. Biograaf Filippo Baldinucci roemde de giftige dieren en vele kruiden die hij zag op de schilderijen van Withoos in de collectie van De Medici. De nauwe band met de Medici blijkt ook uit de vaas, die Withoos vaak in zijn werk gebruikte. Deze klassieke vaas zag hij in de tuin van de Villa Medici.
Christelijke thematiek
Na een periode van 3 jaar in Italië keerde Withoos terug naar de Nederlanden. Hij had heimwee. In Nederland verwerkte hij de Italiaanse indrukken in zijn schilderijen. Withoos mengde het Italiaanse landschap met detail-weergaves van bloemen en dieren. Het gaf zijn werken een exotische uitstraling, die in de smaak viel bij de rijke Hollanders.
Op het eerste gezicht lijken de boslandschappen vaak onschuldige verzamelingen van bloemen, dieren en klassieke objecten. Maar wie beter kijkt, ontdekt dat de schilderijen verwijzen naar de vergankelijkheid van het leven. Mathias was gereformeerd en zeer christelijk. Hij zag in de natuur de hand van God.
Succesvol
Withoos kon honderden guldens voor zijn werken vragen en hoorde daarmee tot de duurste groep kunstschilders van ons land. Ook had hij belangrijke maatschappelijke functies in het stadsbestuur van Amersfoort, waaruit zijn status blijkt. Drie jaar Italië bracht hem vijftig jaar succes in Nederland.
In Museum Flehite is nu een overzicht van de schilderijen van Mathias Withoos te zijn. We zien vanitasschilderijen, bosstillevens (sottobosco’s), lusthoven en Italianiserende landschappen. Bij de tentoonstelling is ook een geweldige catalogus verschenen van Albert Boersma. Het vuistdikke boek zal ongetwijfeld nog tientallen jaren als belangrijkste Withoos naslagwerk gelden.
Hans Withoos
In Museum Flehite is ook werk te zien van de nazaten van Mathias Withoos. Zo hangen foto’s van hedendaags fotograaf Hans Withoos naast schilderijen uit de 17e eeuw. Hans noemt zichzelf fotografisch schilder, omdat hij zijn werken als een schilder laag voor laag opbouwt. Hij gebruikt geen kwast, maar bewerkt zijn foto’s uitgebreid op de computer.
In sommige werken combineert hij zijn foto’s met schilderijen van Mathias. Zo ontstaan nieuwe mysterieuze droomwerelden. Hans Withoos kan soms tijden zoeken naar de juiste locaties, modellen en de aankleding voordat hij zijn foto’s maakt. Daarna volgt de bewerking op de computer. In bovenstaande foto staan centauren tussen de bloemen met op de achtergrond het Rome van Mathias. Zo blijft de lange reis naar Rome uit 1649 tot op de dag van vandaag inspireren!
Jammer dat Alida Withoos niet ook genoemd wordt …