Tussen de Olijfbomen met Vincent van Gogh
Gekromde takken, groene bladeren en roodbruine grond. De olijfbomen hadden een enorme aantrekkingskracht op Van Gogh. Hij schilderde daarom 15 olijfgaarden, die nu voor het eerst naast elkaar te zien zijn in het Van Gogh Museum!
De olijfgaarden waren het eerste wat Van Gogh zag toen hij buiten de muren van het geestesziekenhuis van St Remy de Provence kwam. De eerste maanden had hij binnen de muren van ziekenhuis doorgebracht en vooral werken van Millet gekopieerd. Eenmaal buiten werd hij getroffen door de kleuren van de groene olijfbomen op de roodbruine grond.
Onderzoek
Schilderend tussen de olijfbomen zocht Van Gogh naar de ideale compositie. Hij ging naar buiten op verschillende momenten van de dag. Hierdoor kleurt de lucht op de schilderijen soms helderblauw en soms rozerood. Schitterend zijn ook de kleuren van de grond, waarin schaduwen vaak blauw kleuren op de roodbruine ondergrond.
Uitgebreid onderzoek laat zien hoe de schilderijen in de loop daar jaren van kleur zijn veranderd. De pigmenten die Van Gogh gebruikte zijn verkleurd. Geel wordt langzaam een beetje bruin, paars langzaam een beetje blauw.
Vergelijken
Het is bijzonder dat het van Gogh Museum er in is geslaagd om bijna alle olijfgaarden naar Amsterdam te halen. Het biedt de unieke kans om de verschillende schilderijen met elkaar te vergelijken. Zoals de kleur van de lucht, waar Van Gogh veel mee experimenteerde. Voor hemzelf was de roze avondlucht bij een werk met olijvenplukkers het meest geslaagd. Hij kopieerde het werk zelfs tweemaal voor zijn broer in Parijs en zijn familie in Nederland.
In de kopieën is goed te zien dat Van Gogh’s schilderstijl in zijn atelier meer gestileerd was. De schilderijen die hij buiten maakte, tonen wilde penseelstreken en meer details. In het atelier gebruikte hij minder lijnen en plaatste de lijnen meer in dezelfde richting.
Olijfbomen
De muren van de tentoonstellingszaal in het Van Gogh Museum zijn beschilderd in de verftinten van de olijfgaarden. Hierdoor hangen de schilderijen op grote bruine panelen. De muren hebben zo de kleur van de aarde waarin de bomen groeien.
Het is een keus die jammerlijke verkeerd uitpakt. De kleuren op de schilderijen slaan helemaal dood tegen de diarree-bruine achtergrond. Ook de summiere belichting helpt niet mee. Het is alsof de schilderijen van zonnig Zuid-Frankrijk in een donkere grot terecht zijn gekomen. De indrukwekkende verzameling bruiklenen komt hierdoor niet uit de verf.
Die vergelijking tussen de verschillende versies is boeiend om te lezen. Geweldig dat er nu zoveel van zijn schilderijen van olijfboomgaarden naar Nederland zijn gehaald. Het zou mooi zijn om bij de ‘verkleurde’ Van Goghs een soort reconstructie te zien hangen in de ‘originele kleuren’. Blijkbaar beschikt men over genoeg kennis om te weten welke kleuren op welke wijze verkleurd zijn. Dat zou een extra attractie zijn. Als het klopt wat je schrijft dat ze dit alsnog op de muren zelf hebben gedaan dan is dat wel zonde. Jouw evaluatie van de wijze waarop ze nu zijn tentoongesteld, is geen aanbeveling om naar het museum te gaan. Er is wel een catalogus beschikbaar zag ik om de afbeeldingen alsnog te bekijken.