Rosa Bonheur was bevriend met Buffalo Bill en hield een leeuw als huisdier. Haar schilderijen van dieren werden geroemd op de salon. Maar haar excentrieke leefwijze zorgde ook voor geroddel. Wie was Rosa Bonheur?
In 1849 won Rosa Bonheur de eerste medaille op de Salon met “Ploegen in de Nivernais”. Ze was op slag beroemd. Het werk was gemaakt in opdracht van de Franse staat voor het museum van Lyon, maar na alle aandacht werd het doek prominent opgehangen in het Musée de Luxembourg (en tegenwoordig in het Musée d’Orsay).
Dieren
Deze week is het 200 jaar gelden dat Rosa Bonheur werd geboren. Als dochter van een kunstschilder was ze als kind al in het Louvre te vinden. Ze bestudeerde de werken van Paulus Potter en Nicolas Poussin. Rosa Bonheur was een echte dierenschilder en schilderde vaak boerenlandschappen.
Op de salon van 1853 boekte Bonheur opnieuw groot succes met het enorme schilderij “de Paardenmarkt” (afbeelding boven dit artikel). Ruim 5 meter breed toont het werk de paardenmarkt op de Boulevard de l’Hôpital in Parijs. Op de achtergrond is het ziekenhuis van Salpêtrière te zien, maar de aandacht wordt getrokken door de steigerende paarden op de voorgrond. Critic schreven verwonderd: “zo’n mannelijk werk is gemaakt door een vrouwelijke hand”.
Atelier en Landgoed
In 1859 was Bonheur op de top van haar roem en kocht ze een landhuis buiten Parijs. In haar ‘chateau’ had ze een atelier, waar het grote doeken alle ruimte hadden. Ze omringde zich door jachttrofeeën en schilderijen.
In de tuinen van dit ‘Chateau de By’ was een kleine dierentuin, waar ze koeien, paarden, en andere boerderijdieren hield. Rosa Bonheur kocht zelfs een leeuwin, die ze als huisdier behandelde. Bonheur maakte meerdere schilderijen van leeuwen en andere wilde dieren.
Persoonlijk leven
In haar landhuis woonde Rosa Bonheur samen met jeugdvriendin Nathalie Micas en later met de Amerikaanse Anna Klumpke. Bonheur zei zelf ooit: “Wat mannen betreft: ik hou alleen van de stieren die ik schilder.” Hoewel homoseksualiteit niet verboden was in Frankrijk, werd over haar levenswijze met andere vrouwen gefronst.
Ook haar kledingstijl was uitgesproken mannelijk. Voor haar bezoeken aan slachthuizen, dierenmarkten en natuurgebieden droeg ze het liefst een broek. Omdat 19e eeuwse vrouwen geacht werden een jurk of rok te dragen, vroeg en kreeg Rosa Bonheur expliciet toestemming van de overheid voor het dragen van broeken.
Buffalo Bill
Eind 19e eeuw toerde Kolonel William F. Cody als Buffalo Bill met een Wilde Westen show door Europa. In 1889 bezocht Bonheur het showterrein bij Parijs om de Amerikaanse paarden daar te schetsen. Ze nodigde Cody uit in haar kasteel, waar ze bovenstaand portret van hem schilderde.
In haar latere schilderijen gebruikt Rosa Bonheur steeds lossere penseelstreken,. Waarschijnlijk is dit haar reactie op het opkomende impressionisme. In het schilderij dat ze van de indianen in het Buffalo Bill’s show maakte, is de nieuwe stijl goed te zien.
Rosa Bonheur was druk bezig aan een groot schilderij voor de wereldtentoonstelling van 1900, toen ze overleed. Bonheur en haar levenspartners liggen samen begraven op Père Lachaise in Parijs onder een grafsteen met de tekst: “vriendschap is goddelijke genegenheid.” Haar atelier in het Chateau de By is net buiten Parijs nog steeds te bezoeken. Het nooit afgemaakte werk staat hier naast een zelfportret van deze grote vrouwelijke kunstenaar uit de 19e eeuw.
Artikelen over vrouwelijke kunstenaars:
Marie Bashkirtseff – Saskia Boelsums – Rosa Bonheur – Leonora Carrington – Mary Cassatt – Judy Chicago – Camille Claudel – Artemisia Gentileschi – Guerilla Girls – Dorothea Lange – Edmonia Lewis – Judith Leyster – Maria Sybilla Merian – Paula Rego – Faith Ringgold – Suze Robertson – Henriëtte Ronner-Knip – Rachel Ruysch – Niki de Saint Phalle – Elisabetta Sirani – Florine Stettheimer – Elizabeth Thompson – Marie Denise Villers – Kara Walker
Meer vrouwelijke kunstenaars vindt u in onze series over hedendaagse kunstenaars en de canon van de Nederlandse kunst.
