Elisabetta Sirani schilderde vooral barokke religieuze voorstellingen. Ze werd beroemd omdat ze zo snel werkte! Kunstliefhebbers kwamen uit heel Europa om haar te zien schilderen.
Elisebetta Sirani werkte in Bologna rond 1660 en was dochter van Giovanni Andrea, die bij Guido Reni in de leer was geweest. Sirani schilderde snel. Ze produceerde 190 doeken in 10 jaar. Haar productie was zo hoog dat mensen nauwelijks geloofden dat ze al haar doeken zelf maakte. Op 13 mei 1663 nodigde ze haar uitdagers uit om te komen kijken. In één sessie schilderde ze een schitterend portret!
Atelier
Elisabetta Sirani was een natuurtalent. Na een korte opleiding door haar vader nam ze op 16 jarige leeftijd zijn atelier over, omdat hij door jicht niet meer kon schilderen. Sirani schilderde portretten en Bijbelse voorstellingen. Initieel werkt ze in traditie van Reni, maar al snel ontwikkelde ze een eigen stijl met sterke licht-donker contrasten.
Van de meekijksessies maakte ze een verdienmodel. Kunstliefhebbers kwamen uit heel Italië om haar te zien schilderen. haar schetsen en tekeningen werden hierdoor geliefde verzamelobjecten. Hierin is haar soepele en trefzekere tekenstijl immers het best te zien. Van enkele belangrijke werken zijn de schetsen bewaard gebleven, waaronder het altaarstuk ‘de Doop van Jezus’.
Vrouwen
Onder invloed van de feministische herwaardering van vrouwelijke kunstenaars, wordt Sirani tegenwoordig vaak geportretteerd als een vrijgevochten vrouw. Net als bij Artemisia Gentileschi krijgen haar schilderijen van sterke vrouwen als Judith en Timoclea alle aandacht. Toch is het gevaarlijk om op basis van deze schilderijen Sirani’s persoonlijkheid te interpreteren.
Sterker nog, het waren vooral haar portretten en haar schilderijen van Madonna met kind die veel succes hadden bij opdrachtgevers. Waarschijnlijk is het niet haar vrijgevochten persoonlijkheid geweest, maar vooral haar kwaliteit en gevoel voor marketing waardoor ze succesvol was. De lokale omstandigheden in Bologna waren bovendien gunstig voor vrouwelijke kunstenaars. Ze hadden toegang tot opleiding en konden zelf een atelier houden.
Academie
Haar succes maakt het mogelijk om zelf ook een kunstacademie te openen. Sirani gaf hier les aan jonge vrouwelijke schilders, die op andere plekken vaak werden buitengesloten. Elisabetta’s academie was de eerste schilderschool voor vrouwen in Europa. Haar leerlingen waren onder andere Veronica Franchi, Caterina Mongardi, Lucrezia Forni, Teresa Muratori en Maria Oriana Galli.
Begrafenis
Elisabetta Sirani overleed op 27 jarige leeftijd, waarschijnlijk aan de gevolgen van een buikvleesontsteking. Sirani kreeg een publieke begrafenis, waarbij een levensgroot beeld van haar door de stad werd gedragen. Na toespraken en speciaal gecomponeerde muziek is ze begraven in de San Domenico basiliek, naast de leraar van haar vader, Guido Reni.
Haar jonge leeftijd zorgde ervoor dat men twijfelde aan haar doodsoorzaak. Even is gedacht dat ze vergiftigd was, maar het kwam nooit tot een proces. De uitbundige begrafenis laat zien hoe geliefd Elisabetta Sirani was in haar eigen tijd. In het museum van Bologna hangt ze daarom tussen de grote meesters van de stad: Guido Reni en de familie Carracci!
Weer een mooi stuk over een van de (vele) vaak vergeten vrouwen die grote kunstenaars waren. Heel goed dat je zoveel aandacht blijft besteden aan hun lang miskende kwaliteiten, ofschoon Sirani juist wel alom bekend was en bewonderd werd. Wat een virtuoos was ze! En hoe tragisch haar dood. Ze heeft in ieder geval wel meegemaakt hoeveel furore ze maakte. Van haar leven kan een boeiende bioscoopfilm gemaakt worden, zo dit niet al gebeurd is. Misschien weet jij hier meer van?
Dat je in de eerste zin onthult dat ze barokke schilderijen maakte, lijkt me overigens evident. Het tijdperk van de barok bood haar toch geen alternatief. Maar laat ik geen pietlut zijn, want je stuk is glashelder en heerlijk om te lezen!