Op 23 jarige leeftijd maakte Allart van Everdingen de reis van zijn leven. Na een ruige boottocht ontdekte hij de schoonheid van Noorwegen. Zijn schilderijen van woeste rotspartijen, watervallen en bossen waren graag gezien in de Hollandse huiskamer.
In 1644 vertrok Allart van Everdingen op een schip naar de Oostzee. Onderweg kwam hij in een storm terecht, die hem in de Noorse kustwateren bracht. Hij ging aan land en ontdekte het ruige Noorse landschap. Terug in Nederland werden de Scandinavische landschappen zijn handelsmerk.
Allart van Everdingen
Allart kwam uit een echt kunstenaarsgezin, zijn oudere broers Caesar van Everdingen en Jan van Everdingen waren ook kunstschilders. Na een opleiding bij Roelant Savery en Pieter de Molijn werkte hij in Alkmaar. Daarom is in het Stedelijk Museum Alkmaar nu de overzichtstentoonstelling van zijn werk te zien.
De reis naar het Noorden maakte Allart rond 1645. Of hij echt in een storm terecht is gekomen, weten we niet. Maar zeker is dat hij het huidige Noorwegen en Zweden heeft bezocht. De watervallen bij Trollhättan zijn herkenbaar in zijn schilderijen en schetsen.
Hoewel hij waarschijnlijk slechts kort in Noorwegen is geweest, bleef Allart van Everdingen zijn hele leven ruige landschappen schilderen. Hij had hiermee een unieke niche gevonden in het competitieve kunstenaarslandschap van de gouden eeuw. Blokhutten, rotspartijen en omgevallen dennen blijven zijn doeken kenmerken. Hollandse koopmannen zagen de indrukwekkende landschappen graag in hun interieur.
Jacob van Ruisdael
Na een periode in Haarlem te hebben gewerkt, verhuisde Allart van Everdingen in 1652 naar Amsterdam. Hier vond een interessante uitwisseling plaats met Jacob van Ruisdael, die ook in de hoofdstad werkte. In Van Ruisdael’s werken duiken watervallen en rotspartijen op, die wel erg aan Van Everdingen doen denken. Tegelijk zien we bij Van Everdingen plots kastelen, die zijn geïnspireerd op Ruisdael’s beroemde Slot Bentheim serie.
Maar de grootste waardering voor zijn werk kreeg Allart van Everdingen ver na zijn dood. In de 19e eeuw herontdekten de kunstschilders van de Romantiek zijn ruige landschappen. De Deen Johan Christian Dahl zag in de schilderijen de weergave van ‘het sublieme‘, waarin de natuur een uiting is van gevoelens. Hij reisde in de voetsporen van Van Everdingen zelf ook naar Noorwegen om te schilderen.
Catalogus
Sindsdien is het werk van Allart van Everdingen weer in de vergetelheid geraakt. In veel musea hangen zijn schilderijen niet eens op zaal. Het Stedelijk Museum Alkmaar is het eerste museum dat een tentoonstelling aan zijn werk wijdt. Daarbij is in samenwerking met nai010 een uitgebreide catalogus over zijn werk samengesteld.
Veel musea hebben tegenwoordig weinig aandacht voor catalogi en plaatsen vooral veel afbeeldingen met wat simpele teksten. Maar zo niet bij Allart van Everdingen. Het boek bevat afwisselende essays op basis van uitgebreid kunsthistorisch onderzoek beschrijven zijn schilderijen, tekeningen en etsen. Het is hiermee niet alleen een catalogus van de tentoonstelling, maar een gedegen naslagwerk dat ook na afloop van de tentoonstelling zijn waarde behoudt.
Allart van Everdingen
Meester van het ruige landschap
ISBN 978-94-6208-645-6 | auteurs: Christi M. Klinkert, Yvonne Bleyerveld, Ellis Dullaart, Erik Hinterding, Paul Knolle, Cynthia Osiecki, Marjan Pantjes | Redactie: Christi M. Klinkert en Yvonne Bleyerveld | nai010 uitgevers | in samenwerking met: Stedelijk Museum Alkmaar
Nu ook te zien in Nederlandse musea:
Het Futurisme is meer dan schilderkunst
De laatste maanden van Van Gogh in Auvers
Hollandse meesters van de huiskamer naar het museum
De Jaren 20: Experimenteren met modernisme
Henry Moore brengt verstilling in Beelden aan Zee
Schilderplezier spat van het doek in Museum MORE
0 reacties op “Allart van Everdingen: Noorse landschappen voor de Hollandse koopman”