Charlotte van Pallandt: Van Wilhelmina tot Beatrix

Charlotte van Pallandt behoort tot de belangrijkste Nederlandse beeldhouwers van de 20e eeuw. Ze maakte beelden van koningin Wilhelmina en koningin Juliana en gaf les aan prinses Beatrix.

Op 4 mei 1968 onthulde koningin Juliana een stenen beeld van haar moeder Wilhelmina bij de Euromast in Rotterdam. Het monumentale beeld toont onverzettelijkheid van de vorstin tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het beeld is tegenwoordig beroemder dan de maker, Charlotte van Pallandt. Toch is Van Pallandt de belangrijkste beeldhouwer van haar generatie, die de Franse stijl van Maillol naar Nederland haalde.

Charlotte van Pallandt – Beelden van Truus Trompert

Schilderen of beeldhouwen?

Charlotte barones van Pallandt wilde na een eenzame jeugd met kindermeisjes en kostscholen kunstenaar worden. Ze vertrok in 1926 naar Parijs om aan de Académie Lhote te studeren. Hier werd ze opgeleid in kubistische stijl door André Lhote, die strenge regels over vorm en kleur hanteerde. Van Pallandt was er snel klaar mee en begon te experimenteren met beeldhouwkunst.

Ze woonde afwisselend in Nederland en Parijs. In de lichtstad volgde beeldhouwlessen aan de Académie Ranson in Parijs en maakte haar eerste beelden in de stijl van de Franse beeldhouwer Aristide Maillol. In 1937 won ze tweede prijs op de Wereldtentoonstelling in Parijs met beeld van haar neefje Serge in het Nederlandse paviljoen. Rond het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog keerde Van Pallandt definitief terug naar Nederland.

Koninklijk huis

Van Pallandt had goede contacten met het Nederlandse koninklijk huis, mede omdat haar zus hofdame was. Kroonprinses Beatrix kreeg van Charlotte van Pallandt les in het beeldhouwen. Al is onbekend hoelang Beatrix daadwerkelijk les van Van Pallandt heeft gehad.

Hoewel Juliana zelf maar matig gecharmeerd was van het portret dat Van Pallandt van haar maakte, had het veel succes. Er zijn 25 kopieën van het bronzen beeld gemaakt, die in heel Nederland te zien zijn. Het beeld van Juliana was het begin van een succesvolle periode, waarin Van Pallandt veel opdrachten kreeg om portretten te maken.

Kees Verwey

In deze periode leerde Van Pallandt ook schilder Kees Verwey kennen, dankzij hun gemeenschappelijke vriend en beeldhouwer Mari Andriessen. Verwey en Van Pallandt ontwikkelden een hechte vriendschap. Van Pallandt woonde bijna haar hele leven alleen en de vriendschap met Verwey helpt haar om niet te vereenzamen.

Verwey en Van Pallandt vonden elkaar in de kunst. Ze probeerden in hun portretten niet alleen het uiterlijk, maar ook het karakter van de persoon te laten zien. Verwey schilderde Charlotte van Pallandt meerdere malen en Van Pallandt maakte beelden van Verwey. Van Pallandt schrok ooit van een schilderij van Verwey: “U heeft mij zulke rare kraaloogjes gegeven”. Waarop schilder Kees Verwey zei: “Maar u hééft ook kraaloogjes!” Beide kunstenaars werden erg oud. In 1997 overleed Charlotte van Pallandt op 98 jarige leeftijd, twee jaar na Kees Verwey.