Fiona Tan is een kunstenares met een rijke culturele achtergrond. Ze laat met haar oeuvre zien hoe geschiedenis en herinneringen onze identiteit bepaalt. Aan de hand van Marco Polo, Rembrandt’s dochter en haar eigen levensverhaal onderzoekt ze culturele diversiteit. Hoe beïnvloedt het verleden onze huidige tijd?

In Fiona Tan’s speelfilm History’s Future verliest een man zijn geheugen bij een gewelddadige overval. De man verlaat zijn vrouw en reist door Europa. Wie is hij nog? De man voelt zich nergens meer thuis. Is hij nog verantwoordelijk voor daden uit het verleden? De man zoekt naar rust, maar wordt continu geconfronteerd met zijn geheugenverlies. De film illustreert hoe onze huidige identiteit grotendeels wordt gevormd door onze persoonlijke geschiedenis.

Fiona Tan

Fiona Tan heeft een Chinees-Indonesische vader, een Australische moeder, maar woont en werkt in Nederland. Veel van haar werken gaan over thema’s als geschiedenis, perspectief en identiteit. Maar ze heeft er een hekel aan als haar werk wordt gezien als een reflectie van haar eigen achtergrond. De werken gaan niet over haarzelf, maar vertellen het grote verhaal van culturele diversiteit.

In Vox Populi roept Fiona Tan de bewoners van een stad op om foto’s in te leveren. Vanuit de fotoalbums van deze inwoners selecteert Tan beelden die samen een beeld van de stad vormen. Hiermee legt ze de identiteit van de stad vast door diep te graven in het verleden van de bewoners. Net zoals in History’s Future toont Tan op deze manier hoe het verleden, als een gemeenschappelijk geheugen, mensen met elkaar verbindt.

Historie

Voor de biënnale van Venetië maakte ze een werk over de geschiedenis van de stad. Eeuwenlang diende de haven van Venetië als de poort van Oost naar West. In een video-installatie duikt ze daarom in de reisverhalen van Marco Polo. Een scherm toont allerlei objecten uit het Midden- en Verre Oosten, terwijl op een tweede scherm verhalen van de Venetiaanse koopman over Azië te zien zijn.

Disorient werd goed ontvangen op de biënnale. Critici waardeerden de verbinding van het werk met de stad. Maar zagen in de video’s vooral het een verhaal over cultuur en globalisering. In een tijd waarin nationaal populisme steeds meer aanhangers krijgt, stelt het werk vragen als: hoe moeten we cultuur beschermen? waar vinden we de verbinding tussen verschillende culturen?

Indonesië

Veel van Fiona Tan’s werk draait om de invloed van het verleden op onze hedendaagse tijd. Ze belicht hoe verhalen, beelden en herinneringen onze kijk op het verleden vormgeven. Door onze persoonlijke interpretaties geven we betekenis aan de geschiedenis. Hierbij geldt dat er niet slechts één waarheid is, maar een oneindig aantal herinneringen met elk hun eigen verhaal.

Zo onderzocht ze met de video-installatie Nellie het leven van Cornelia van Rijn, de onwettige dochter van Rembrandt. We weten dat zij op 16-jarige leeftijd Nederland verliet naar Batavia (het huidige Jakarta). Tan vertelt het verhaal van de dochter van de kunstenaar, die net als Tan terecht kwam tussen de Nederlandse en Indonesische cultuur. Ze maakt zo van een persoonlijke geschiedenis, gekleurd met eigen ervaringen, een verhaal over migratie.

Foto-film

Fiona Tan speelt letterlijk met de tijd in haar video’s door beelden bijvoorbeeld enorm te vertragen. In Diptych toont ze twee portretten naast elkaar. Ze heeft de modellen gevraagd om stil te staan en in de camera te kijken. Hierdoor ontstaan een soort van film-foto’s, die zorgen dat bezoekers meer tijd nemen om te kijken. Door langer te kijken, zullen toeschouwers een andere beeld van de personen ontwikkelen.

In het werk van Fiona Tan wordt de kracht van het verleden als een rode draad duidelijk zichtbaar. Haar kunstwerken dienen als een poëtische herinnering dat ons begrip van identiteit, cultuur en geschiedenis voortkomt uit een veelvoud aan perspectieven en interpretaties, en dat het verleden nooit volledig losstaat van het heden. Fiona Tan’s oeuvre benadrukt de waarde van het koesteren van diverse herinneringen en verhalen die samen ons collectieve erfgoed vormen.