Hoe Rodin 200 beelden samenbracht in zijn Hellepoort

De Denker en de Kus zijn de meest bekende beelden van Auguste Rodin. Hoewel de werken individueel prachtig zijn, waren ze oorspronkelijk bedoeld als deel van een groter geheel. Rodin kreeg van de Franse regering de opdracht om een poort te maken. Na 30 jaar werk was het nog steeds niet af, maar toch leverde het Rodin’s beste werken op!

De Franse Regering besloot eind 19e eeuw tot de bouw van een nieuw Museum voor Toegepaste Kunst in Parijs. Rond 1880 vroegen ze Rodin om hiervoor een monumentale toegangspoort te ontwerpen, die gebaseerd zou zijn op Dante’s Divina Commedia. Het project liep volledig uit de hand en werd zijn levenswerk. Rodin ontwierp uiteindelijk ruim 200 figuren die onderdeel moesten worden van dit giga-project!

Auguste Rodin – Fugit Amor (Paolo en Francesca)

Auguste Rodin – Ugolino en zijn kinderen

Dante

De beroemdste bronzen deuren uit de Renaissance zijn ongetwijfeld de deuren van het baptisterium in Florence die gemaakt werden door Lorenzo Ghiberti. Hij toonde op de oostelijke deuren scenes uit het Oude Testamant. Michelangelo noemde het ‘de Deuren van het Paradijs’. Rodin maakte zijn tegenhanger: de Deuren van de Hel!

Midden boven de deuren kwam het belangrijkst werk van zijn Hellepoort: de Denker. Het beeld toont Dante die filosofeert over zijn grote werk: de Goddelijke Komedie (La Divina Commedia). Rodin besloot het beeld ook los te gieten. De Denker werd tijdens het leven van Rodin ruim 20 keer uitgevoerd en na zijn dood zijn er minstens nog 50 kopieën gemaakt waarvan er één in het Singer Museum in Laren te zien is.

Oorspronkelijk was Rodin van plan om chronologisch Dante’s reis door de hel af te beelden, maar al snel kwam hij er achter dat dit niet haalbaar was. Rodin koos er daarom voor om vooral de wanhoop, chaos en pijn van de hel te laten zien in talloze figuren die uit de deur naar voren kwamen. Toch zijn er nog steeds personages uit Dante’s Divina Commedia te herkennen. Zoals Ugolino, een politicus uit Pisa, die in de middelste cirkel van de hel zat nadat hij zijn kinderen had opgegeten tijdens zijn gevangenschap. Of Paolo en Francesca die betrapt werden tijdens hun overspel en werden gedood. Ze waren opgesloten in de tweede cirkel van de hel, waar ze gevangen zaten in de eeuwige wind.

Hellepoort nooit afgemaakt

De deur moest in totaal 6 meter hoog moeten en werd bekroond door het beeld van de Drie Schaduwen. Alleen al dit beeld was bijna 1 meter hoog. De sculptuur bestaat uit drie verdoemde zielen die naar beneden wijzen waar de inscriptie ‘Er is geen hoop voor wie hier binnentreden’ te lezen valt. Deze zin komt uit canto III van Dante’s tekst.

Rodin spendeerde meer dan 30 jaar aan zijn hellepoort, maar toen hij in 1917 overleed was het project nog steeds niet af. Het Museum voor Toegepaste Kunst werd uiteindelijk ook niet gebouwd, maar toch is de Hellepoort nu in meerdere musea te zien. Het originele gipsen model staat in het Musée d’Orsay en de Franse overheid kreeg van Rodin na zijn dood de rechten om hier bronzen afdrukken mee te maken. Er werden oorspronkelijk drie bronzen versies gegoten. Tegenwoordig zijn deze te zien in het Musée Rodin (Parijs), Rodin Museum (Philadelphia) en Museum voor Westerse Kunst (Tokyo).

Kus van Rodin

Een van de beroemdste beelden die Rodin voor de Hellepoort maakte, is de Kus. In vroege versies van de poort (zie afbeelding) is te zien hoe het beeld midden in de linker deur is verwerkt. In latere versies heeft Rodin de Kus weggehaald. Hij vond deze lieflijke scene niet meer goed passen tussen de krioelende lichamen van de lijdende gestraften. De kus paste niet in de hel.

Ook de beelden die Rodin van Adam en Eva maakte, waren oorspronkelijk bedoeld voor zijn Hellepoort. Ook deze twee beelden haalde de uiteindelijke versie niet en werden daarom als losse beelden gegoten. Talloze musea over de hele wereld hebben beelden uit de Hellepoort in hun collectie. Los zijn de beelden misschien nog wel beter te zien dan in de overweldigende poort. Juist doordat er van alle beelden vaak vele versies bestaan, is de Hellepoort over de hele wereld beroemd geworden.