Canon van de Moderne Kunst: Cézanne

Canon van de Moderne Kunst – Venster I
In de Canon van Moderne Kunst geeft Vensters een overzicht van de 50 moderne kunstwerken die iedereen zou moeten kennen. 50 schilderijen, beelden, foto’s, objecten van 50 verschillende artiesten die je nooit meer mag vergeten. Vandaag venster 1: Mont Saint Victoire van Paul Cézanne.

Er wordt vaak gediscussieerd over wat het allereerste moderne kunstwerk was, namen als Picasso, Kandinsky en Malevich worden genoemd, maar de Canon van Moderne Kunst trapt af met een werk van Paul Cezanne. Cézanne werd in 1839 geboren in Aix-en-Provence als zoon van een hoedenmaker. Na 20 jaar in de provincie trekt Cezanne naar Parijs met zijn oude jeugdvriend Emile Zola. In Parijs doet Cézanne zijn eerste pogingen om een serieuze kunstschilder te worden. Hij wordt afgewezen door de kunstacademie maar via de Zwitserse Academie krijgt hij toch tekenlessen. Vanaf 1863 probeert hij jarenlang werken te exposeren op de officiele salon van Parijs, maar al zijn werken worden afgewezen.

Cézanne krijgt in deze jaren veel contact met de jonge groep van impressionisten rondom Monet en zou exposeren op de salon der geweigerden en de hierop volgende impressionistische tentoonstellingen. Maar pas toen Cézanne zich weer terug trok uit het hectische leven van Parijs en in 1885 terug ging naar zijn geboortegrond, begon Cézanne zijn eigen specifieke stijl te ontwikkelen. Cézanne zou een eigen kleurgebruik ontwikkelen dat revolutionair was voor zijn tijd. Hij gebruikte niet langer het traditionele perspectief, maar creëerde diepte in zijn werk door slim gebruik van kleuren. Felle kleuren werden veelal op de voorgrond geplaatst, terwijl mattere kleuren meer op de achtergrond kwamen. Hierdoor ontstaat een uniek soort relief in zijn doeken.

Het 1e Venster van onze Canon is het doek Mont Saint Victoire dat Cézanne schilderde rond 1902. Dit doek is onderdeel van een serie van tientallen doeken waarop de berg Saint Victoire staat afgebeeld. Cézanne heeft deze berg steeds vanaf dezelfde positie geschilderd tussen 1885 en 1905. De afbeeldingen van de berg hebben steeds minder een kloppend perspectief en bestaan in later werk voornamelijk uit kleurvlakken. Juist in deze serie van doeken laat Cézanne zien dat zijn werk de overgang vormt tussen impressionisme en kubisme.

Het doek dat hierboven staat afgebeeld hangt in het Philadelphia Museum of Art in Philadelphia, Pennsylvannia. Het is een goed voorbeeld van deze geleidelijk transitie naar abstractie omdat de berg op de achtergrond nog veel ouderwetse perspectief elementen bevat, terwijl de hele voorgrond bestaat uit kleurvlakken die ook een soort van dieptewerken als gevolg hebben. Om een beter beeld te hebben van de overgang van impressionisme naar kubisme in het werk van Cézanne, is hieronder een filmpje te zien van talloze Mont Saint Victoire schilderijen. Oordeelt u zelf, Paul Cézanne is de eerste moderne kunstenaar.

Voor liefhebbers van het werk van Cezanne is het Musee d’Orsay in Parijs een must, veel werken zijn ook in het bezit van the National Gallery of Art in Washington. Binnen Nederland hangt er werk van Cezanne in het Kroller-Moller Museum in Otterloo en in het Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Het Stedelijk Museum in Amsterdam bezit bovendien een doek waarop de Mont Saint Victoire staat afgebeeld uit 1888, maar dit is momenteel niet te zien vanwege de verbouwing van dit museum.