De Engelse Queen Victoria had familieleden aan de macht in heel Europa. Franz Xaver Winterhalter was haar favoriete kunstenaar. Dankzij de familiebanden kreeg hij opdrachten van alle Europese koninklijke families. Wie was deze portrettist van de royals?

In 1838 schilderde Franz Xaver Winterhalter een portret van de Belgische koningin Louise van Orléans en haar zoon Leopold (latere koning Leopold II). Winterhalter was in Duitsland opgeleid als portrettist en was tijdens salon in Parijs opgevallen met zijn werk. De opdracht voor de Belgische koningin bracht hem onder de aandacht van de royalty en als snel kreeg hij meer opdrachten voor de Belgische en Franse koninklijke families.

Queen Victoria

Het Belgische koningspaar Leopold en Louise was verwant met de Engelse koningin Victoria en de Portugese koning Ferdinand II (familie van Leopold) en de Franse koning Louis-Philippe (vader van Louise, zie stamboom). Dankzij de uitgekiende huwelijkspolitiek van hertog Frans van Saksen-Coburg zat zijn nageslacht in heel Europa op de troon (zie onderstaande stamboom, na de Eerste Wereldoorlog veranderde de Engelse familie hun naam in Windsor om niet met Duitsland geassocieerd te worden).

Na het succes met het schilderij van koningin Louise, stelde de Franse koning Louis-Philippe hem aan als hofschilder. Ook kwam Franz Xaver Winterhalter dankzij het Belgische koningspaar in contact met Queen Victoria en Prins Albert. Hij maakte meerdere reizen naar Londen en maakte uiteindelijk ruim 120 schilderijen voor het koningspaar.

Kritiek

De royals waren dol op Winterhalter’s levendige stijl en de manier waarop hij de laatste mode afbeeldde. Maar critici moesten niets van hem hebben. Ze vonden zijn schilderijen maar vleierij en namen hem niet serieus als kunstenaar. Winterhalter werd gezien als een broodschilder, niet als een vernieuwer van de kunst.

Ondertussen dongen koningshuizen uit heel Europa om zijn diensten. Hij werkte voor de Russische Tsaar, voor de Oostenrijkse, Portugese, Italiaanse en Spaanse koningshuizen. Winterhalter werd een internationale beroemdheid die grof geld verdiende met zijn portretten.

Keizerin Eugenie

Machtswisselingen leken Winterhalter niet te raken. Nadat hij jarenlang hofschilder was geweest van de Franse koning Louis-Philippe, werd hij moeiteloos aangenomen door keizer Napoleon III. Hij schilderde tientallen schilderijen van de keizer en zijn vrouw Eugenie. Blijkbaar was zijn kunst belangrijker, dan zijn steun aan het oude regime.

Hoewel Winterhalter’s schilderijen nog altijd prominent in Versailles, Buckingham Palace en het Koninklijk Paleis in Brussel hangen, is Winterhalter’s naam grotendeels vergeten. Zijn weldadige portretten van rijke koningen zijn een overblijfsel uit het verleden, waar binnen het moderne democratische Europa weinig aandacht meer voor is.