de Werkelijkheid van Anders Zorn was Idyllisch

Kunstschilder Anders Zorn was wereldwijd beroemd om zijn portretten. Nadat hij buiten Zweden grotendeels vergeten raakte, zet Kunstmuseum Den Haag hem 100 jaar na zijn dood opnieuw in de spotlights. Zijn idyllische schilderijen van het Zweedse platteland laten zien hoe schitterend en puur zijn thuisland is.

Eind 19e eeuw woonde Anders Zorn een aantal jaren in Parijs. De stad was in de ban van het impressionisme. Kunstenaars trokken de natuur in om landschappen te schilderen en de salon des independents hing volg met felle kleuren. Andere kunstenaars zochten inspiratie in de literatuur en de klassieken en schilderden magische taferelen te schilderen. Neem bijvoorbeeld de femmes fatales van Franz von Stuck en Gustave Moreau, waarin geïdealiseerde vrouwen mannen verleiden. In dit geweld van nieuwe stijlen bleef Anders Zorn trouw aan het realisme.

Anders Zorn – Vissers in St. Ives

Realisme

In zijn vroege carrière maakte Zorn vooral aquarellen. Maar tijdens een reis naar Cornwall begon hij ook te werken in olieverf. Zijn schilderijen van de vissers in de haven St. Ives waren een groot succes. Een doek van een visser die over een balustrade uitkijkt over de haven won op de Parijse salon van 1888 de eerste medaille. Hij schilderij werd meteen aangekocht door de Franse staat.

Hiermee was de naam van Anders Zorn gevestigd en begonnen de opdrachten binnen te stromen. Vooral als portretschilder had hij veel succes in Amerika. Rijke Amerikanen huurden hem in om hun portretten te schilderen. Zorn maakte zelfs portretten van de Amerikaanse presidenten William Howard Taft en Grover Cleveland.

John Singer Sargent

In 1897 daagde Edward Rathbone Bacon, een machtige Amerikaanse spoorwegmagnaat, Anders Zorn uit om een ​​beter portret te maken van zijn schoonzus dan John Singer Sargent. In Sargent’s portret staat mevrouw Walter Rathbone Bacon in een Spaanse japon tegen een muur geleund. Zorn ging de uitdaging aan en koos voor een intiemer portret. Hij schilderde mevrouw Bacon vanuit een hoger standpunt met haar hond. Zijn losse penseelvoering zorgde ervoor dat haar satijnen jurk goed uitkwam.

Het schilderij werd tentoongesteld bij de Parijse Salon in 1897. Toen John Singer Sargent het werk daar zag, schijnt hij meteen gezegd te hebben dat Zorn de winnaar was. Uit deze beroemde anekdote blijkt hoe groot de roem van Zorn was eind 19e eeuw. Samen met Singer Sargent en Joaquin Sorolla was hij de voorman van het realisme.

John Singer Sargent (l) en Anders Zorn (r) – Portret van Mrs. Bacon

Mora

Aan het eind van zijn leven trok Anders Zorn zich terug in Zweden. Hij schilderde het dagelijks leven in zijn geboortedorp Mora. De schilderijen van naakte vrouwen die baden in het meer laten zien dat het gewone leven ook heel idyllisch kan zijn. De vrouwen van Zorn zijn niet geïdealiseerd als de femme fatales van Franz von Stuck of de nymfen van John William Waterhouse. Toch bezitten de naakten van Zorn een ongekende schoonheid.

Anders Zorn overleed in 1920 op 60-jarige leeftijd. In Mora is sindsdien een museum gevestigd waar de grootste collectie van Anders Zorn ter wereld te zien is. Naast werken is ook zijn woonhuis bewaard gebleven en te bezoeken.

Kunstmuseum Den Haag

In Zweden is Anders Zorn nog steeds een superster, maar in de rest van Europa is hij grotendeels in de vergetelheid geraakt. In samenwerking met het Nationalmuseum in Stockholm en het Zorn museum in Mora heeft het Kunstmuseum Den Haag dit najaar een tentoonstelling van 150 werken samengesteld om Zorn weer op de kaart te zetten. Nu de musea weer geopend zijn, is het opnieuw mogelijk om de tentoonstelling te bezoeken. De expositie loopt nog tot en met 31 januari 2021.