Hoe Mr. Bean een schilderij beroemd maakte

Mr. Bean komt in zijn films en televisieprogramma niet echt over als een groot cultuurliefhebber. Toch wist hij met zijn film “Bean” een schilderij van James McNeill Whistler bij een groot publiek beroemd te maken. Veel mensen zullen “Whistler’s mother”, of “Arrangement in Grey and Black” zoals het werk officieel heet, alleen kennen van Mr Bean. Maar was Bean wel de eerste bewonderaar?

Arrangement in Grey and Black - James Whistler — Arrangement in Grey and Black – James Whistler

Bean – the Ultimate Disaster Movie

In de film “Bean” werkt Mr. Bean als suppoost in een museum in Engeland. Als het museum het schilderij “Whister’s Mother” uitleent aan het Grierson Art Gallery in Los Angeles, moet er iemand mee om het werk daar te presenteren. Omdat Bean zo’n slechte werknemer is, ziet het museum dat als een mooie kans om van hem af te komen en dus wordt Bean naar Amerika gestuurd. In Amerika wordt Bean groots onthaald als Dr. Bean, maar als snel komen ze er achter dat Bean niet zo slim is. Als Bean even alleen wordt gelaten wordt met het schilderij, beschadigt hij werk onherstelbaar door een ongelukje. Hoe gaat Bean dit oplossen?

De film die slechts $18 miljoen kostte om te maken, is een groot wereldwijd succes en levert uiteindelijk meer dan $250 miljoen op. Het zorgt ervoor dat Whistler’s Mother opeens bekend wordt bij een wereldwijd publiek, ook bij mensen die normaal nauwelijks in een museum komen. Het zorgde ervoor dat “Whistler’s Mother” of “Arrangement in Grey and Black” zoals het officieel heet, veel populairder werd in het Musée d’Orsay, waar het doek te zien is.

Franklin Roosevelt's Moeder bij Whistler's Mother — Franklin Roosevelt’s Moeder bij Whistler’s Mother

De Reis naar Amerika

Toch was “Whistler’s mother” ook al beroemd voordat het door Mr. Bean gebruikt werd. Het werk werd in 1871 door Whistler geschilderd in Londen en kwam 20 jaar later in het eigendom van de Franse staat. Toen in 1932 het Museum of Modern Art een overzichtstentoonstelling organiseerde van 70 jaar Amerikaanse schilderkunst, haalden ze “Whistler’s mother” naar New York als middelpunt van de tentoonstelling. Het was voor het doek de eerste reis naar de Verenigde Staten. De tentoonstelling was een doorslaand succes en had begin 1933 al meer dan 100,000 bezoekers gehad. Hierdoor werd het schilderij opeens een van de beroemdste werken van de Amerikaanse schilderkunst en stonden andere museumdirecteuren in de rij om het werk naar hun museum te halen.

“Whistler’s mother” toerde vervolgens langs verschillende musea in de Verenigde Staten, met stops in Chicago, Baltimore, Boston, Cleveland, Columbus, Dayton, Kansas City, Los Angeles, St. Louis, San Francisco, en Toledo zodat het hele land kennis kon maken met Whistler. Het eindigde in 1934 na twee jaar weer in het Museum of Modern Art, waar president Franklin D. Roosevelt het werk zag. Hij vond het werk het ultieme symbool voor moeders en dus ging ook zijn eigen moeder met werk op de foto. De tour van schilderij was de grootste culturele gebeurtenis van de jaren 30 in de VS en het doek werd uiteindelijk door miljoenen mensen gezien.

Populair schilderij

Later in 1934, gaf de Amerikaanse post een postzegel uit waarop het schilderij staat afgebeeld met de tekst “Ter ere van alle moeders van Amerika”. Het werk werd zo ook bekend bij de vele mensen die het schilderij niet in het museum hadden gezien.

In de jaren die volgde op de Amerikaanse toer, dook Whistler’s Mother op in allerlei films en advertenties. Zo was het werk te zien in de komedie ‘Sing and Like it’ (1934) en zelfs in een Donald Duck cartoon ‘Early to bed’ (1941). De continue aandacht in film en media heeft ervoor gezorgd dat Whistler’s mother steeds onder de aandacht bleef. “Bean” was in de jaren 90 dus eigenlijk de volgende in een lange reeks van filmverwijzingen. Sinds “Bean” zijn er alweer andere films en televisieseries geweest die het schilderij hebben gebruikt. Toch heeft niemand zo’n blijvende indruk gemaakt als Rowan Atkinson’s Bean!