Roy Lichtenstein bracht strips naar het museum. Zijn schilderijen zorgden voor veel beroering in de kunstwereld. Was zijn werk wel kunst? Kon je wel zomaar afbeeldingen uit een strip ‘stelen’ en daar zelf geld mee verdienen?

Begin jaren werd de Amerikaanse kunstwereld gedomineerd door de abstracte kunst van Mark Rothko, Jackson Pollock en Willem de Kooning. Ze maakten felgekleurde werken vol expressie. Dus toen Roy Lichtenstein begon te exposeren met doeken vol simpele tekeningen van strips en voorwerpen uit het dagelijks leven, was niet iedereen enthousiast.

In 1964 kopte LIFE magazine “Is dit de slechtste kunstenaar van de VS?” boven een artikel over de schilderijen van Roy Lichtenstein. Het artikel beschrijft hoe critici zijn werken klasseren als “banaal” en “goedkoop”, maar dat er verzamelaars zijn die zijn werk “fascinerend” en “schitterend” vinden.

Strips

In 1961 schilderde Roy Lichtenstein “Look Mickey”, waarin hij een cartoon uit een strip op het doek zette. Lichtenstein had eerder geëxperimenteerd met fragmenten uit strips, maar het doek van Mickey en Donald met de tekstballon “Look Micky, I’ve hooked a big one” was het eerste stripschilderij. De stijl van Lichtenstein is in dit doek nog niet zo ver ontwikkeld als latere werken. Zo gebruikt hij nog niet zijn kenmerkende dikke zwarte lijnen, zoals in krantenstrips.

Het vernieuwende werk maakte van Lichtenstein een van de pioniers van de Pop Art. Samen met Andy Warhol, Claes Oldenburg en anderen maakte hij kunstwerken gebaseerd op alledaagse voorwerpen, reclames en media. Ze zetten zich hiermee af tegen de abstracte schilderijen van bijvoorbeeld Mark Rothko en Jackson Pollock.

Ben Day stippen

Veel kranten gebruiken bij het afdrukken van strips zogenaamde “Ben Day stippen” (zie uitleg hierboven) om kleurtonen te creëeren. Roy Lichtenstein maakte zelf aluminium roosters om stippen aan te brengen op het doek. In kranten zijn de Ben Day Stippen vaak erg klein. Maar doordat Lichtensteins schilderijen erg groot waren, werden individuele stippen goed zichtbaar.

Vaak maakte Lichtenstein eerste met potlood een schets van de compositie. Hij projecteerde deze schets dan op het doek en schilderde de belangrijkste zwarte lijnen. Pas daarna nam hij het aluminium rooster om de stippen aan de te brengen. Ondanks dat hij de werken handmatig schilderde, probeerde hij zijn werken hiermee een zo industrieel mogelijk uiterlijk te geven.

Monet

Eind jaren 60 waagde Lichtenstein zich aan het werk van Claude Monet. In de serie van de kathedraal van Rouen onderzocht Monet hoe de lichtval en de kleur van het bouwwerk veranderde door het weer, het tijdstip en het seizoen. Monet schilderde zo tientallen schilderijen in verschillende kleuren. Lichtenstein gebruikte Monets compositie en maakte nieuwe kleurstudies met Ben Day stippen. Hij vergrootte het contrast en speelde met de kleurcombinaties. Lichtenstein probeerde zo de grens tussen hoge kunst (Monet) en lage kunst (strips) verder te vervagen.

Dankzij de vernieuwende schilderijen van Roy Lichtenstein, Andy Warhol en Robert Rauschenberg werd het steeds normaler om bestaande afbeeldingen opnieuw te gebruiken. Hiermee hebben ze grote invloed gehad op de hedendaagse kunst. Toch levert het tot op de dag vandaag veel discussie op over eigenaarschap, zoals recent nog met het werk van Jeff Koons. De kunstliefhebber maakt dat allemaal weinig uit, want tentoonstellingen van Roy Lichtenstein worden altijd goed bezocht!