Waar liggen de mooiste bollenvelden van Nederland?
De lente is begonnen en langzaam komen de bollenvelden weer in bloei! Van Gogh, Monet en andere kunstenaars waren dol op de felle kleuren van tulpen en hyacinten. Waar schilderden de kunstenaars hun mooiste bollenvelden?
De tulp is ons nationaal symbool, maar toch is de bloem oorspronkelijk niet uit Nederland afkomstig. In 1562 werden de bloembollen uit Turkije meegenomen naar Antwerpen. Volgens een anekdote probeerde een koopman de tulpenbollen te eten. Maar vanwege de slechte smaak gooide hij de rest van de bollen bij de compost, waar een jaar later schitterende bloemen groeiden.
Tulpenmanie
De tulp was in de gouden eeuw een schaarse en kostbare bloem. Een mooi exemplaar bracht zelfs 6000 gulden op, de prijs van een grachtenpand. Veel handelaren zagen de kans om aan de tulpenhandel te verdienen en daardoor ontstond er een ware tulpenmanie. Handelaren speculeerden op bollen die nog geoogst moesten worden, waardoor er een bubbel ontstond. Toen in 1637 de handel instortte en prijzen snel daalden, gingen veel speculanten failliet.
Jan Brueghel de Jonge schilderde de tulpenhandelaren als apen op zijn doek over de tulpenmanie. De aap werd gezien als een dom en ongeremd dier. Op de voorgrond zien we een aap tulpenbollen afwegen en verder zit een aap zijn geld te tellen. Een minder fortuinlijke aap wordt rechts voor de rechter gevoerd. Ook zien we een aap die over enkele tulpen urineert. Het is duidelijker hoe Brueghel over de speculanten dacht!
Ook de Franse historieschilder Jean-Léon Gérôme schilderde de tulpengekte. In een schitterend tulpenveld vertrappen de soldaten de bloemen. Een edelman op de voorgrond kijkt toe naar deze poging om de tulpenmarkt te stabiliseren door het aanbod te beperken.
Gérôme schilderde het werk in 1882 in een tijd dat de tulpenvelden veel aandacht kregen. Vincent van Gogh schilderde in deze tijd een hyacintenkwekerij. Het werk was een goede oefening voor het schilderen van perspectief. Het is een van zijn meest kleurrijke schilderijen uit zijn Nederlandse tijd. Vaak zijn de vroege werken van Van Gogh juist donker zoals de aardappeleters.
Claude Monet
In 1886 reisde Claude Monet naar Nederland om de bollenvelden te zien. In de omgeving van Sassenheim en Rijnsburg schilderde hij zes werken. Monet was onder de indruk van de bloemen: ‘Het is om de arme schilder gek te maken. Het is niet te doen met ons povere palet.’
Monet was maar kort in Nederland en maakte de schilderijen daarom af toen hij terug in Frankrijk was. Sommige schilderijen zijn daarom niet veel meer dan snelle olieverfschetsen. Dit is goed te zien in onderstaand overzicht.
Collage van schilderijen die Claude Monet in Nederland maakte
George Hitchcock
De Amerikaanse kunstschilder George Hitchcock, leerling van Mesdag, was dol op de Nederlandse bollenvelden. Hij begon in 1890 een Art Summer School in Egmond, waar jaarlijks veel Engelse en Amerikaanse kunstenaars op afkwamen. Hitchcock schilderde graag bloemenmeisjes, dromerige schilderijen van vrouwen in de bollenvelden.
De schilderijen van George Hitchcock vielen goed in de smaak. In 1887 won hij een medaille op de salon van Parijs met zijn schilderij ‘Tulpenkweek’. Jean-Léon Gérôme sprak van het beste werk van het jaar. Het schilderij was zo’n succes dat hij een tweede versie maakte, die in 1890 werd tentoongesteld bij de Royal Academy of Art in Londen (zie paneel hieronder).
Drie schilderijen van George Hitchcock – Tweede versie van de tulpenkweek en twee bloemenmeisjes
Anton Koster en Ben Viegers
Geïnspireerd door de schilderijen van Claude Monet en andere bloemenschilders, specialiseerde Anton Kosters zich geheel in het schilderen van de bollenvelden. Hij was opgeleid in Den Haag maar vestigde zich in Heemstede, in de buurt van de bollenstreek. Koster werkte graag in de open lucht, waarbij de verf direct uit de tube op het doek plaatste. Zijn schilderijen waren populair in Amerika en werden ook gekocht door de koninklijke familie.
Ook Ben Viegers, een autodidact geboren in Den Haag, heeft veel bollenvelden geschilderd. Zijn voorliefde voor het platteland bracht hem ook naar de bollenstreek waar hij in vrolijke kleuren de bloembedden afbeeldde.
Collage van schilderijen van Anton Kosters (eerste twee) en Ben Viegers (laatste twee)
Vanaf de 19e eeuw tot nu blijven bollenvelden kunstenaars inspireren. Bovenstaande selectie is dus slechts het topje van de ijsberg. Wat is uw favoriete bollenschilder? Aanvullende suggesties lezen we graag in de reactieruimte!
