Dorothea Lange gaf armoede een gezicht. De uitzichtloze blik van een moeder. Twee kinderen die zich verstoppen achter haar schouders. Bijna iedereen kent de iconische foto die Lange maakte van een jonge migrantenmoeder in Californië tijdens de crisis van de jaren 30. Wie was deze vrouw?
Tijdens de grote crisis van de jaren 30 startte de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt een groot steunprogramma om de economie weer op de rit te krijgen. In het kader van deze ‘New Deal’ werd de Farm Security Administration (FSA) opgericht om arme boeren aan land en werk te helpen. De FSA huurde ook 11 fotografen in om de armoede van de seizoensarbeiders vast te leggen.
Het doel van de FSA foto’s was om de Amerikanen te het boerenbestaan te laten zien. De foto’s werden gebruikt in de media en voor educatie. De fotografen kregen de opdracht van de FSA om in een documentaire-achtige stijl te werken. Ze moesten het beleid van de New Deal laten zien, maar tegelijk de het gevoel van de uitzichtloosheid van de armoede over te brengen. Op deze manier dienden de foto’s als rechtvaardiging voor het beleid uit Washington.
Serie
Dorothea Lange werkte voor de FSA tussen 1935 en 1939. In 1936 stopte Lange bij een kamp van dagloners bij Nipomo in Californië. Ze kwam een terug van een maand lang fotograferen en had weinig tijd. Binnen 10 minuten maakte een serie van 7 foto’s van een jonge moeder in een tentje. Haar wanhoop en uitzichtloosheid spreekt uit de foto’s. Ze schreef in haar dagboek: ‘Berooide seizoensarbeiders in Californië; een 32-jarige moeder van zeven kinderen.’
Lange fotografeerde de moeder eerst van een afstandje, maar kwam iedere foto een stap dichterbij. De aangrijpende 7e foto was een close-up. Nog voordat Lange de foto naar de FSA stuurde, liet ze het beeld publiceren in de krant San Francisco News. De foto werd hierdoor op slag beroemd en de lokale overheid stuurde meteen 20,000 kilo eten naar het kamp. Ondanks dat de foto van de jonge moeder de aanleiding was voor dit gebaar, had ze er zelf geen profijt van. Ze was op dat moment allang weer verder getrokken. Toch groeide de vrouw op de foto uit tot het beeld van de vele Amerikaanse migranten die zochten naar werk.
Florence Owens Thompson
Omdat Dorothea Lange niet naar de naam van de vrouw had gevraagd, wist ze na publicatie niet wie er op de foto stond. Pas in 1978 bleek dat Florence Owens Thompson de vrouw op de foto was. Thompson stamde af van Native Americans, en was dus niet zoals de meeste arbeidsmigranten van Europese komaf. Haar man was overleden aan tuberculose en ze had jarenlang gewerkt op het land en in restaurants om haar 6 kinderen te voeden. Aan Dorothea Lange had ze alleen maar slechte herinneringen: “Ik wou dat Lange mijn foto niet had genomen. Ik krijg er geen cent van. Ze vroeg mijn naam niet. Ze zei dat ze de foto’s niet zou verkopen. Ze zei dat ze me een kopie zou sturen. Dat heeft ze nooit gedaan.”
“Gephotoshopt”
Dorothea Lange had de foto met grote snelheid genomen. Bij de eerste afdruk kwam ze er achter dat in de rechterbenedenhoek de duim van de moeder te zien was. De vrouw hield zich vast aan het schamele tentje. Lange vond de duim storend en gaf opdracht de foto te retoucheren. Omdat de technieken van de jaren 30 niet zo goed waren, is de ingreep van Lange is nog goed te zien. Op de foto’s hierboven is de originele foto naast het bewerkte beeld te zien.
Dorothea Lange heeft met haar foto’s van de armoede tijdens de grote economische crisis de documentaire fotografie op de kaart gezet. Vanwege haar succes, werd ze in de jaren 40 ingehuurd om foto’s te maken tijdens de Tweede Wereldoorlog in Japan. Na de oorlog reisde Lange over de wereld met haar echtgenoot Paul Taylor, en maakte fotoreportages voor tijdschriften zoals Life en Fortune. Maar nooit overtrof ze haar foto van Florence Owens Thompson, die uitgroeide tot het beeld van armoede.
Meer wereldberoemde kunstwerken:
Wat is het enige schilderij met zijn eigen emoji?
Hoe Johannes Vermeer eeuwenlang werd vergeten!
Herken jij alle 100 spreekwoorden van Pieter Bruegel?
Hoe ziet Van Gogh’s Sterrennacht er overdag uit?
Salvador Dali was bang voor seks
Commotie op de Salon: Le Déjeuner sur L’Herbe
Hoe Rodin 200 beelden samenbracht in zijn Hellepoort
De Verborgen Verleidingen in de Tuin der Lusten van Jeroen Bosch
Hoe Mr. Bean een schilderij beroemd maakte
Hitler’s Favoriete Schilderij: Het Geheimzinnige Dodeneiland
Hoe een Stier beroemder werd dan Vermeer
Hoe Rafaël met een list Michelangelo naar de Sixtijnse kapel bracht
Wie was de beste kunstenaar van de Renaissance? Michelangelo en Rafaël voerden een innige concurrentiestrijd in Rome. Michelangelo was duidelijk de betere beeldhouwer. Dus om hem te verslaan, verzon Rafaël…
Waarom liet Francis Bacon de paus van Velazquez schreeuwen?
Deze foto is ook terecht gekomen op de tentoonstelling Family of Man die over de hele wereld is gegaan. De foto ken ik van het fotoboek dat in de jaren 60 verschenen is.