Modern Parijs door de Ogen van Camille Pissarro

Tussen 1850 en 1900 moesten de smalle straatjes van het Middeleeuwse Parijs plaatsmaken voor de brede boulevards van Baron Haussmann. Hele wijken werden gesloopt. De meeste impressionisten vonden de nieuwe stad maar niets. Ze vestigden zich op het platteland om de natuur te schilderen. Maar dit veranderde toen Camille Pissarro de stad herontdekte in 14 prachtige schilderijen van de Boulevard Montmartre!

In juni 1848 brak er oproer uit in Parijs. Arbeiders kwamen in opstand tegen de hoge werkloosheid en sloegen de stad kort en klein. De politie had in de smalle Middeleeuwse straatjes van de stad grote moeite om de orde te herstellen. Keizer Napeolon III besloot daarom dat een grote renovatie van de stad noodzakelijk was. De smalle straten waren niet meer geschikte voor het vele vervoer na de industriële revolutie.

Adolphe Yvon – Haussmann toont Napoleon III de plannen voor de renovatie van Parijs

Giuseppe de Nittis – de Bouwplaats voor de Avenue d’Opéra

Boulevards

Baron Georges-Eugène Haussmann kreeg daarom de opdracht om Parijs te herbouwen. Hele wijken werden platgegooid om ruimte te maken voor brede boulevards en chique gebouwen. Er was geen ruimte meer voor goedkope woningen en arbeiders verdwenen daarom naar de buitenwijken (banlieu). Wie tegenwoordig naar Parijs gaat, moet goed zoeken om nog wat sporen van Middeleeuws Parijs terug te vinden.

De brede boulevards van Haussmann voelen tegenwoordig aan als het klassieke Parijs, maar eind 19^e eeuw waren dit moderne stadspaleizen. De vernieuwingen van Haussmann riepen veel weerstand op: de inwoners zagen hun vertrouwde stad verdwijnen. Renoir schreef in 1877 dat hij het verlies van historische gebouwen betreurde. Hij vond de nieuwe gebouwen langs de Haussmann boulevards monotoon en saai. Nee, Renoir & Monet schilderden liever in de open lucht van het platteland.

Gustave Caillebotte – Regen in Parijs

Gustave Caillebotte – Pont de l’Europe

Caillebotte en Pissarro

De eerste impressionist die zich interesseerde voor het Parijs van baron Haussmann was Gustave Caillebotte. Omdat Caillebotte uit een rijke familie kwam en niet van zijn schilderkunst afhankelijk was om te overleven, was hij vrijer dan de andere impressionisten. Zijn stijl was realistischer en leende zich goed voor stadsgezichten. Caillebotte woonde zelf lange tijd aan de Boulevard Haussmann en schilderde vaak rijke stadsbewoners.

In 1894 zag Camille Pissarro waarschijnlijk het werk van Caillebotte tijdens een overzichtstentoonstelling. Na jarenlang op het platteland was Pissarro teruggekeerd naar Parijs. Hij had last van een oogaandoening en kon niet meer goed tegen het felle licht. In plaats van buiten te schilderen besloot hij daarom zijn doek te plaatsen in het venster.

Boulevard Montmartre

In 1897 nam Camille Pissarro zijn intrek in een kamer op de hoek van de Boulevard des Italiens en de Boulevard Montmartre. Zijn kunsthandelaar Paul Durand-Ruel stimuleerde hem om eens serie van de stad te maken omdat dit type werk goed verkocht in Amerika. In korte tijd maakte Camille Pissarro een hele reeks Boulevard-schilderijen.

Hij schreef hierover aan zijn zoon: “Ik ben mijn reeks Boulevards begonnen. Ik heb een prachtig beeld dat ik ga onderzoeken onder alle mogelijke effecten links van mij. Ik heb nog een ander uitzicht dat verschrikkelijk moeilijk is: bijna in vogelvlucht, kijkend over de rijtuigen, bussen en mensen die zich vermoeien over de grote bomen en grote huizen die ik recht moet zetten – het is lastig …’ Pissarro maakte uiteindelijk 14 schilderijen van het makkelijke uitzicht: de Boulevard Montmarte en 2 schilderijen van het moeilijke uitzicht: de Boulevard des Italiens.

Camille Pissarro – Boulevard Montmartre

De serie van de Parijse boulevards was een groot succes. Het leverde Pissarro uitnodigen op om in de Verenigde Staten te exposeren. De moderne stadsgezichten waren volledig anders de impressionistische landschappen en gaven Pissarro veel plezier. ‘Misschien is het niet erg esthetisch, maar ik ben heel blij dat ik de straten van Parijs kan schilderen, waarvan wordt gezegd dat ze lelijk zijn, maar die in feite zo zilverachtig, zo helder, zo levendig van leven zijn […] ze zijn zo volledig modern!’

Na de aanvankelijke tegenstand tegen de plannen van Haussmann, begonnen de impressionisten zo de schoonheid van de moderne stad te waarderen. Camille Pissarro zou na zijn serie over de Boulevard Montmartre nog vele andere plekken in de stad vastleggen. Hij creëerde zo een beeld van Parijs rond 1900 met in de hoofdrol de nieuwe boulevards van Haussmann.