Jeroen de Baaij
Wie was de beste kunstenaar van de Renaissance? Michelangelo en Rafaël voerden een innige concurrentiestrijd in Rome. Michelangelo was duidelijk de betere beeldhouwer. Dus om hem te verslaan, verzon Rafaël een list. Hij liet Michelangelo een moeilijke schilderklus bezorgen: het plafond van de Sixtijnse kapel.
Michelangelo Buonarotti werd in de Renaissance gezien als de grootste kunstenaar die ooit geleefd had. Hij was een homo universalis en werkte als beeldhouwer, schilder en architect. Vooral als beeldhouwer was Michelangelo ongeëvenaard. Daarom werd Michelangelo in 1505 ingehuurd om de graftombe te maken van paus Julius II, terwijl deze paus nog niet eens overleden was. Het was een prestigieus project waarvoor hij veertig beelden moest ontwerpen.
Concurrentiestrijd
Terwijl Michelangelo op de top van zijn roem was, stond een jonge kunstenaar op: Rafaël di Sanzio. De jonge Rafaël was makkelijk in de omgang en oogst lof vanwege zijn levensechte schilderijen. Sommigen fluisterden zelfs dat Rafaël misschien wel beter was dan Michelangelo. Al snel werd ook Rafaël door de Paus naar Rome gehaald en kreeg hij de opdracht om de pauselijke appartementen van Julius II te decoreren.
De concurrentie tussen Michelangelo en Rafaël werd verder op scherp gezet toen Rafaël hem een hak zette. Paus Julius zocht een kunstenaar om het plafond van de Sixtijnse kapel te beschilderen en Rafaël adviseerde hem om Michelangelo aan te nemen. Michelangelo was meer beeldhouwer dan kunstschilder en moest hiervoor zijn geliefde project van het grafmonument onderbreken. Bovendien was het lichamelijk erg zwaar werk om jarenlang boven je hoofd aan een plafond te werken. Rafaël hoopte dat Michelangelo als schilder door de mand zou vallen en dat hijzelf definitief als de betere kunstenaar werd gezien.
Een Tweede List van Rafaël
Zolang Michelangelo aan het plafond werkte, probeerde hij niemand toe te laten in de Sixtijnse kapel. Hij had de vrijheid gekregen zijn eigen ontwerp te volgen en verbood zelfs Paus Julius II om zijn werk te komen zien. Ondertussen gonsde dankzij zijn assistenten wel rond dat Michelangelo een ongekende prestatie aan het leveren was. Rafaël, die ook in het Vaticaan bezig was mijn zijn muurschilderingen, werd nieuwsgierig.
Dankzij architect Bramante wist Rafaël stiekem een keer in de Sixtijnse kapel te komen. Hij was één van de eerste die het werk van Michelangelo zag en bewonderde zijn figuren. Opnieuw probeerde hij Michelangelo dwars te zitten. Hij kopieerde Michelangelo’s ontwerp van de profeet Jesaja in één van zijn eigen werken. Michelangelo voelde zich verraden en vond dat Rafaël te koop liep met zijn vindingen. Naar verluidt heeft hij Bramante nooit vergeven dat hij Rafaël heeft toegelaten.
Eeuwige roem van de Sixtijnse Kapel
Maar hoe Rafaël ook zijn best heeft gedaan om met listen de beste kunstenaar van de Renaissance te worden, het tegendeel gebeurde. Door Michelangelo de kans te geven om een spectaculair en dynamisch plafond te creëeren, werd Michelangelo’s roem alleen maar groter.
De scenes uit genesis en de profeten uit het Oude Testament behoren tegenwoordig tot de beroemdste werken van de Renaissance. Michelangelo nam risico: hij durfde God zelf af te beelden in de Creatie van Adam. Dit was ongekend in de Renaissance! Dankzij de Sixtijnse kapel wordt Michelangelo niet alleen gezien als briljant beeldhouwer, maar juist ook als groots kunstschilder.
2 comments
Op basis van welke historische gegevens komt men tot de conclusie dat Rafaël Michelangelo een hak wilde zetten?
Heel mooie website.
Het verhaal over de rivaliteit tussen Michelangelo en Rafaël is beschreven door Vasari. Nou heeft Vasari wel vaker verhalen aangepast, dus het kan natuurlijk zijn dat in werkelijkheid dingen anders zijn geweest.