de Kus van Brancusi: Liefde tot aan het Graf

Twee lichamen worden een geheel. De kus van Brancusi is een kubistische omhelzing van een man een een vrouw. De kus staat op een graf van een jonge vrouw na haar dood uit liefdesverdriet, maar ook op een oorlogsmonument. Liefde in een blok kalksteen.

Constantin Brancusi wordt gezien als de vader van de moderne beeldhouwkunst. Hij versimpelde het menselijk lichaam tot geometrische vormen. Zijn kubistische beeldhouwkunst was een enorme vernieuwing in de tijd dat Auguste Rodin de dienst uitmaakte. Brancusi’s claim to fame was ‘de Kus’, een beeld waar hij zes versies van maakte tussen 1907 en 1913.

Modernisme

In de versie van het Museum van Philadelphia (middelste afbeelding) is vorm het meest versimpeld tot een kubus. Een centrale verticale lijn scheidt het blok in twee personen. De omstrengelde armen vormen twee horizontale banden om het blok heen. Hij blijft hiermee dichtbij het uitgangsmateriaal: een blok steen.

Hoewel de vormen erg zijn versimpeld, zijn de man en de vrouw nog goed herkenbaar. Een lichte curve in de verticale lijn verraadt de borsten van de vrouw. De man is ook iets breder dan de vrouw. Het zijaanzicht van de ogen vormt gezamenlijk 1 oog. Ook de monden zijn verstrengeld.

Grafmonument

Sinds 1910 staat een vroege versie van ‘de Kus’ op de graftombe van Tatiana Rachevskaïa in Parijs. Rachevskaïa was een jonge Russische studente, die zelfmoord pleegde uit liefdesverdriet. Haar minnaar, een Roemeense arts genaamd Solomon Marbais, was een vriend van Brancusi en kocht het beeld rechtstreeks van de kunstenaar. Sindsdien staat het beeld op haar graf in de Cimetière de Montparnasse. In deze versie van het beeld is ook de rest van de lichamen te zien.

Het beeld is de afgelopen vijf jaar inzet geweest van rechtszaak, die was aangespannen door de erfgenamen van Rachevskaïa. Ze wilden het beeld van het graf verwijderen, maar de Franse staat heeft dit verboden. Recent stelde de rechter de Franse overheid in het gelijk, waardoor het grafmonument voorlopig gered is en zichtbaar blijft in Parijs.

Poort van de Kus

In 1937 gebruikte Brancusi het motief van de kus opnieuw. Hij ontwierp een poort als monument voor de helden van de Eerste Wereldoorlog in Roemenië. In het fries van de boog wordt de kus steeds herhaald. De fries bestaat uit 16 bij 4 kussen. De versimpelde ogen vormen pilaren waarop de boog rust.

De poort van de kus staat samen met de Tafel van de Stilte en de Eindeloze Zuil in Târgu Jiui in Roemenië. Het beeldenensemble behoort tot de hoogtepunten van Brancusi’s werk.