Canon van de Moderne Kunst – Venster 23
In de Canon van Moderne Kunst geeft Vensters een overzicht van de 50 moderne kunstwerken die iedereen zou moeten kennen. 50 schilderijen, beelden, foto’s, objecten van 50 verschillende artiesten die je nooit meer mag vergeten. Vandaag venster 23: I and the Village van Marc Chagall.
In de Canon van de Moderne Kunst vandaag aandacht voor een kunstenaar die alle eerder genoemde stijlen zoals kubisme, expressionisme en symbolisme combineert. Een kunstenaar met een volledig eigen stijl die niet bang is voor nieuwe stijlen en materialen, Marc Chagall.
Bovenstaand schilderij maakte Chagall al in 1911. Het is ongelooflijk dat hij toen al -beide stromingen waren nog volop in ontwikkeling- het expressionisme met het kubisme wist te combineren in een schilderij. Je zou kunnen zeggen dat Chagall het kubisme kleur heeft gegeven. Toch is Chagall geen klassieke kubist. Chagall creëerde een volledig unieke stijl waarin hij veel dierfiguren gebruikte, vol met symboliek en bijbelse thema’s. Chagall is dan ook moeilijk in te delen bij een kunststroming en wordt daarom vaak gerekend tot de ‘Ecole de Paris’ ofwel Parijse school. Dit is een vrij algemene benaming voor kunstenaars uit het parijse kunstenaarsmilieu van tussen 1910 en 1925.
In het schilderij ‘I and the Village’ zie je alle klassieke Chagall elementen terugkomen. Hij gebruikt felle kleuren en kubistische deformaties, maar tegelijkertijd gebruikt hij zijn klassieke onderwerpen. Zo zijn we bovenin een Russisch orthodoxe kerk en staan verschillende bijbelverwijzingen in het schilderij (levensboom, kruis om de nek van de man). Toch lijkt het schilderij vooral te gaan over de relatie van de mens met zijn omgeving. We zien een boer en een boerin, maar ook viool speelster en een klein stadje. Bovendien heeft het doek een abstracte kwaliteit vanwege de sterke geometrische vormen en de over elkaar geplaatste plaatjes die het schilderij een gelaagdheid geven. Het is van Chagall’s meest bekende werken en hangt in het Museum of Modern Art in New York.
In 1887 werd Marc Chagall geboren in Liozna, een dorpje in hedendaags Wit Rusland dat intertijd onderdeel was van het grote Russische rijk. Chagall was de oudste uit een Joods gezin met 9 kinderen. In 1906 ging Chagall in de leer bij de realistische kunstenaar Yeluda Pen, waar ook El Lissintsky en Ossip Zadkine les hadden. Chagall trok naar Sint Petersburg en kwam daar in contact met andere kunstenaars, evenals -en dat is belangrijker- de West-Europese kunst van dat moment. Hij leerde het werk kennen van Gauguin en Monet. In 1910 trok hij dan ook naar Parijs en kwam daar in contact met Guillaume Appolinaire, Robert Delauney en Fernand Leger (Venster 20). In de vier jaar dat hij in Frankrijk was nam hij schilderlessen, kopieerde schilderijen uit het Louvre en maakte kennis met vernieuwende stijlen zoals het Kubisme, de Fauvisten en de eerste expressionisten. Chagall absorbeerde al deze indrukken en begon te schilderen in een volledig eigen stijl die beinvloed werd door alle belangrijke kunststromingen. Tegelijkertijd bleef Chagall trouw aan zijn Joodse wortels en incorporeerde dit in zijn werk. Vaak schildert Chagall dan ook Bijbelse taferelen. In 1914 keerde Chagall terug naar Rusland waar hij tien jaar lang het middelpunt zou vormen van de Russische avant garde.
Toen Chagall in 1923 terugkeerde in Frankrijk breidde hij zijn werkterrein steeds verder uit. Niet langer maakte hij alleen schilderijen, maar steeds vaker probeerde hij andere materialen en kunstvormen. Gedurende zijn carriere zou Chagall onder meer muurschilderingen, keramiek, boek illustraties, wandtapijten en glas-in-loodramen maken. Tot ver in de jaren 70 werken in Frankrijk, al verbleef hij voor een poos in Amerika tijdens en vlak na de tweede wereldoorlog. Chagall groeide uit tot een levende legende al was het maar omdat hij een van de weinige overlevende Joden was uit zijn geboorteplaats Liozna. In 1985 overleed hij op 97-jarige leeftijd als ‘laatst overlevende meester van het modernisme’ in Saint Paul-de-Vence in Frankrijk.
In Nederland zijn werken van Chagall onder mer te zien in het Boijmans van Beuningen in Rotterdam, het Stedelijk Museum in Amsterdam, het Kroller Moller Museum in Otterloo en het Van Abbe Museum in Eindhoven. In het buitenland zijn de grootste collecties van Chagall te zien in Parijs (Centre Pompidou) en New York (Museum of Modern Art).
Hij heeft prachtig werk gemaakt.
Hij maakte werken die een grote eigenheid bezaten. Geïnspireerd door het kubisme bleef hij zijn eigen fantasiewereld trouw door deze toe te voegen aan de kubistische vormen. Een groot kunstenaar wiens werken een warm gevoel bij me oproepen!