Eindelijk erkenning voor boerenvrouwen van Suze Robertson

Honderd jaar na haar dood krijgt Suze Robertson eindelijk erkenning. Met donkere schilderijen en grove penseelstreken is ze een belangrijke voorloper van de Nederlandse moderne kunst. Toch stond ze altijd in de schaduw van Vincent van Gogh en werd haar naam lange tijd vergeten…

Aan het begin van haar carrière werkte Suze Robertson als tekenlerares bij een meisjesschool in Amsterdam. In haar vrije uren bezocht ze de Rijksakademie van Beeldende Kunsten. Maar in 1883 nam ze een radicale beslissing. Ze stopte met haar werk als tekenlerares om zich volledig op het schilderen te richten. Ze verliet de Rijksakademie en vertrok naar Den Haag.

In een interview uit 1912 vertelde ze over deze moeilijke tijd: “Maar bezwaarlijk was ‘t, ontzaglijk! Want daar zat ik nu op m’n eigen atelier, met alle dagen een model, zoolang ik ‘t nog van ‘t overgespaarde geld zou kunnen betalen.” Ze voelde dat ze voor een enorme opdracht stond.

Vrouw in boerenbestaan

“Toen ben ik er op ‘n goeden dag maar eens op uit getrokken, naar buiten. Ik ging naar Dongen, bracht er enkele interieurstudies uit mee, om te proberen daar wat van te maken.” Het bleek een gouden zet, want in Dongen vond ze het boerenleven.

Tientallen schilderijen maakte Suze Robertson waarin werkende vrouwen te zien zijn in het harde boerenleven. In donkere huiskamers zien we boerenvrouwen aardappelen schillen. Het interieur is sober, een oude kast, een simpele stoel. De vrouwen dragen klompen en een witte hoofddoek, soms zien we een kind.

Suze Robertson – Aardappelschillende vrouw

Van Gogh en Robertson

Vanwege haar voorkeur voor boerentaferelen en haar donkere stijl is Suze Robertson vaak vergeleken met Vincent van Gogh. Van Gogh schilderde in Nuenen rond 1885 ook landelijke taferelen. Zijn karakterkoppen van boeren en natuurlijk zijn beroemde Aardappeleters lijken inderdaad verwant met de stijl van Robertson. Misschien is Robertson wel beter zelfs, minder karikaturaal, levensechter.

De aardappelschillende vrouwen van Suze Robertson zijn geschilderd met een grove penseelstreek. Alsof Robertson snel moest werken en het intieme huiselijke tafereel niet wilde verstoren door te lang aanwezig te zijn. Aardappelschillen en aardappels zijn daarom slechts klodders verf, die raak op het doek zijn gezet.

Naakt schilderen

Maar Suze Robertson schilderde ook andere onderwerpen dan boeren. Ze was één van de eerste vrouwelijke kunstenaars die naakten schilderde. Bij de avondlessen aan de Rotterdamse Akademie van Beeldende Kunsten dwong ze af dat ook zij werd toegelaten tot de “naaktklassen”. Ze zorgde hiermee voor veel opschudding onder haal medeleerlingen.

Haar studiegenoten plaatsten een open brief in De Maasbode van 1 december 1878, waarin ze schreven dat het ongepast was dat jonge dames aan zulke lessen deelnamen. Maar de directie hield voet bij stuk en dus kun Robertson blijven.

Tentoonstelling Panorama Mesdag

Ter ere van het honderdste sterfjaar van Suze Robertson is dit najaar een grote overzichtstentoonstelling van haar werk te zien in Museum Panorama Mesdag. Ruim 75 van haar schilderijen en tekeningen zijn bij elkaar te zien, waaronder veel onbekend werk uit privécollecties.

De hernieuwde aandacht voor haar werk moet ervoor zorgen dat haar werk niet langer vergeten blijft. Met haar expressieve werk was ze samen met Mondriaan en Van Gogh één van de belangrijkste vroege modernisten van Nederland.