De Franse koningen lieten grootse kastelen bouwen om hun macht en rijkdom te tonen. Om de luxueuze paleizen te verfraaien haalden ze kunstenaars uit Italië, die indrukwekkende frescos vol mythologische taferelen schilderden. In onze reis door de Renaissance zijn we aanbeland in Fontainebleau, het Renaissance-paleis van koning Frans I.

Onder het bewind van koning Lodewijk XII had Frankrijk eind 15e eeuw het Noorden van Italië ingenomen. Hoewel dit Franse overwicht slechts van korte duur was, zorgde de bezetting wel voor een uitwisseling van culturele vernieuwingen. Leonardo da Vinci kwam bijvoorbeeld in Frankrijk werken en ook andere Italiaanse kunstenaars zochten werk bij de nieuwe heersers. Het zorgde ervoor dat de Renaissance ook Frankrijk bereikte!

Château de Fontainebleau

Aan het einde van de Middeleeuwen hadden verschillende Franse koningen indrukwekkende paleizen laten bouwen aan de Loire, veelal in de Franse gotische stijl. Maar onder Koning Frans I die heerste van 1515 tot 1547 werd Parijs weer een centrale uitvalsbasis. Frans gaf de opdracht tot de uitbreiding van het Louvre en maakte voormalig jachtslot Fontainebleau, net buiten Parijs, tot zijn belangrijkste paleis. Onder leiding van de Italiaanse architect Sebastiano Serlio werd een volwaardig Renaissance paleis uit de grond gestampt.

Voor de decoratie werd een kunstschilder die bekend stond als de roodharige Florentijn (Fiorentino Rosso) naar Frankrijk gehaald. Onder leiding van Rosso werd de belangrijkste galerij van frescos voorzien waarop met name mythologische verhalen staan afgebeeld. Voor de Fransen was dit erg vernieuwend omdat wanden tot dan toe altijd met tapijten behangen werden.

Rosso kreeg al snel hulp van Francesco Primaticcio en andere Italiaanse kunstenaars om de galerij en ook de andere ruimtes van het kasteel te verfraaien. Zo schilderde Niccolo dell’Abate op basis van schetsen van Primaticcio de belangrijkste frescos in de balzaal van het paleis. De feestelijke scenes bestonden onder andere uit het feest van Bacchus, Apollo en muzen, de Drie Gratiën dansend voor de goden en het huwelijksfeest van Thetis en Peleus.

Renaissance

De Italiaanse stijl van Rosso, Primaticcio en dell’Abbate was volledig nieuw in Frankrijk en werd snel razend populair. Franse kunstenaars namen de vernieuwingen van de Italianen snel over. Kunst uit deze omgeving heet daarom ‘de School van Fontainebleau’, naar het paleis waar de Italianen werkten. Later kwamen ook andere kunstenaars, waaronder de Vlaming Ambrosius Bosschaert aan het paleis werken en ontstond een ‘Tweede School van Fontainebleau’.

De nieuwe stijl die de Franse koning in zijn paleis liet aanbrengen, werd ook enorm populair bij edelen. De Fontainebleau-kunstenaars werden daarom ook ingehuurd om andere kastelen en landhuizen te verfraaien met frescos. Primaticcio en dell’Abbate werkten bijvoorbeeld ook in het Chateau d’Ancy-le-Franc van de graaf van Clermont.

In Château d’Oiron werd door navolgers van Primaticcio een indrukwekkende fresco reeks over de Trojaanse oorlog geschilderd. De muurschilderingen tonen vanaf het oordeel van Paris tot aan de vlucht van Aeneas wat er in de Ilias beschreven staat. Mooi is ook te zien hoe de frescos geïntegreerd werden in de rest van de ruimte, door ook lijsten en gordijnen te schilderen rondom de afbeelding. De fresco wordt hiermee onderdeel van de muur.

Ondanks dat we de maker van deze frescos niet kennen, toont de reeks goed hoe de Franse kunst zich in de Renaissance ontwikkelde. Mythologische onderwerpen waren de belangrijkste bron van inspiratie en de stijl werd overgenomen uit Italië. De school van Fontainebleau diende zo als inspiratiebron voor latere meesters als Nicolas Poussin en Claude Lorain.