Vanavond meldde de Avro in het programma ‘Tussen Kunst en Kitsch’ de vondst van een 17e eeuws schilderij van Joost van Geel. In 2010 kwam het doek aan het licht in Zwolle en na extra onderzoek werd het getaxeerd op 250.000 euro. Het is de duurste vondst uit de geschiedenis van het TV-programma. Wij – trouwe kijkers – vroegen ons af: Wie was Joost van Geel?

Op 20 oktober 1631 kwam Joost van Geel in Rotterdam ter wereld, de zoon van een brandenwijnbrander. Joost zou de handel in gaan en verdiende als ‘coopman’ veel geld zodat hij zich ook op andere zaken kon richten. Hij legde zich toe op de schilderkunst, maar was tevens een verdienstelijk dichter. Om zich verder te ontwikkelen maakte hij reizen naar onder meer Frankrijk, Duitsland en Engeland. In 1666 trouwde hij met Maritge Jacobsdochter van Wetteren. Samen zouden ze 5 kinderen krijgen, waarvan er 2 vroeg overleden. De andere drie kinderen waren nog in leven toen Van Geel op 31 december 1689 overleed.

Oeuvre

In totaal zijn er 19 doeken van Joost van Geel beschreven, maar niet van alle 19 werken is de exacte locatie bekend. ‘Het Kantwerkstertje’ dat vanavond bij Tussen Kunst en Kitsch gevonden werd, is zoals Nelleke het zei: ‘een echte vondst’.

Andere doeken van Van Geel zijn onder meer te vinden in beroemde musea zoals de Hermitage en de Vorstelijke collectie van Liechtenstein. Het enige zelfportret dat Joost van Geel maakte is in bezit van het Rijksmuseum. Ook het Boijmans museum bezit een werk van Joost van Geel. Op het doek dat bekend staat onder de naam ‘ De Moeder en de Min’, zien we een vrouw met haar kind en een voedster. Het doek wordt gerekend tot de beste werken van Van Geel.

Een leerling van Metsu?

Vaak wordt Joost van Geel geassocieerd met Gabriel Metsu, een Leidse kunstenaar uit de kring van Jan Steen aan wie op dit moment een grote tentoonstelling geweid wordt in Amsterdam. Metsu staat bekend om zijn bijzondere beheersing van de lichtinval. Zijn werken doen dan ook vaak denken aan het werk van Vermeer. Joost van Geel is tijdens zijn leven in Leiden geweest, waar ook Metsu actief was. Bovendien lijken de schilders in stijl bijzonder veel op elkaar. Vandaar dat regelmatig wordt verondersteld dat Van Geel een leerling van Metsu is geweest. Nooit is hier echter enig bewijs voor gevonden. Ook moet natuurlijk in het achterhoofd worden gehouden dat Joost van Geel in de eerste plaats koopman was en zich nooit volledig aan de schilderkunst heeft geweid. Had hij dit wel gedaan, dan was hij misschien wel uit de schaduw van zijn tijdgenoten getreden. Nu wordt hij toch vooral gezien als een kundig, maar vrije brave navolger.

Echt 250.000 euro?

Bescheiden als wij zijn bij vensters, vragen we ons of de taxatie van 250.000 euro niet een klein beetje overdreven is. Natuurlijk is het een bijzonder doek, maar een kort onderzoek naar de verkoop van eerdere werken van Joost van Geel toonde aan dat er niet meer dan 100.000 euro voor andere werken van Van Geel is betaald. Het lijkt dan ook meer door de gelijkenis op Metsu (die wel bedragen tot op 1.000.000 euro weet op te brengen) dat het werk zo hoog wordt getaxeerd.

Maar goed, de kunstwereld is onvoorstelbaar dus wie weet zou dit knappe werkje na alle media-aandacht op een veiling het kwart miljoen wel halen. Al is het niet duidelijk of de huidige eigenaresse het wil verkopen.