Een kijkje in het atelier van Henri Matisse

Henri Matisse schilderde meerdere malen zijn eigen atelier. In felle kleuren en met vervormd perspectief krijg je een kijkje in de werkplaats van de meester. In zijn studio verzamelde Matisse exotische objecten. Aan de muren hing zijn eigen werk.

De Rode Studio van Henri Matisse is een van de topstukken van het Museum of Modern Art in New York. Een tafel, een stoel en de klok van zijn grootvader. Gedrenkt in een felle kleur rood zijn meubels slechts zichtbaar door lijnen. Het bijna monochrome doek was revolutionair in 1911. De opdrachtgever, de Russische kunstverzamelaar Sergej Sjtsjoekin, weigerde het schilderij zelfs.

Schilderijen uit de Rode Studio: Luxe II, Liggend Naakt, Nimf & Faun en het beeld Serpentine.

Rood

De radicale keuze om het schilderij rood te maken, was een laatste moment beslissing. Matisse had het werk al vrijwel helemaal af, toen hij besloot rood toe te voegen. Uiteindelijk zou de kleur het hele werk gaan domineren. Het is een slimmigheidje, want hierdoor komen de felgekleurde schilderijen aan de muren extra goed uit.

Door de massieve kleur rood doet Matisse ook al het perspectief uit het schilderij verdwijnen. Het werk heeft geen horizon, geen verdwijnpunten, zelfs de muren of het plafond zijn onzichtbaar. De dieptewerking van het tegen de muur staande schilderij klopt niet met de tafel en de stoel. Matisse brengt de compositie zo terug tot een plat vlak.

Schilderijen aan de Muur

Toch biedt het schilderij wel degelijk een blik op Matisse’s werkelijke atelier. De schilderijen aan de muur en de beelden op het werk zijn eigen werken uit de periode 1898-1911. De schilderijen hangen tegenwoordig verspreid over musea in Europa en Amerika.

In Le Luxe II zien we drie baders aan een strand met sterk versimpelde lichamen. Ook het liggende naakt heeft een rode achtergrond zonder perspectief. In de Rode Studio hangt het doek bovenin tegen de muur. Het grote liggende naakt met de roze achtergrond is helaas verloren gegaan. Wel staan er twee beelden op sokkels, waarvan Serpentine de beroemdste is.

Drie schilderijen waarin Matisse de Dans gebruikte als achtergrond.

Henri Matisse en zijn Atelier

De Rode Studio is niet het enige schilderij dat Matisse van zijn atelier maakte. In de Roze Studio, eveneens uit 1911, herkennen we dezelfde werken. Opnieuw hangt hier Le Luxe (II) en staat het beeld Serpentine in de ruimte. Door de klassiekere weergave van de muren en het raam is het perspectief in de Roze Studio beter herkenbaar. Sjoekin kocht dit werk daarom wel.

Aan de rechterzijde van de Roze Studio is net een randje van Matisse’s beroemde Dans te zien. Het schilderij figureert ook op twee andere atelier-schilderijen van Matisse. Slim, want hierdoor werd het doek beter bekend. Tegenwoordig is het schilderij te zien in de Hermitage in St. Petersburg.

Exotische objecten

Henri Matisse was een groot verzamelaar van objecten uit verschillende wereldculturen. Afrikaanse maskers, Arabische kamerschermen en Chinese Caligrafie waren voor Matisse grote bronnen van inspiratie. Hij bracht ze samen in zijn huis en zijn atelier.

In verschillende schilderijen staan deze objecten uit Matisse’s atelier afgebeeld. “Gele Odalisque” toont bijvoorbeeld een Algerijnse bijzettafeltje. In een andere werk gebruikt gebruikt ook een Noord-Afrikaans kamerscherm als achtergrond. Al zou je in deze schilderijen niet mer herkennen dat Matisse eigenlijk gewoon zijn atelier schilderde.

Het Moorse Scherm – Henri Matisse / Gele Odalisque – Henri Matisse