Het Uffizi museum in Florence heeft chefkoks uitgenodigd om te koken met de collectie. Op basis van een meesterwerk uit het museum stellen ze een gerecht samen in korte filmpjes op YouTube. Wat staat er deze week op het menu?

Een schort met vlekken, glas wijn in de hand en een lach op het gezicht. Slager en chefkok Dario Cecchini vertelt vol enthousiasme over zijn liefde voor het Italiaanse platteland (video onderaan dit artikel). Een schilderij van de Florentijnse schilder Jacopo Chimenti doet hem denken aan het gevogelte, het vlees en de puurheid van een Italiaanse familiemaaltijd op een boerenerf. Zijn liefde voor lekker eten blijkt als hij begint aan het braden van zijn Florentijnse ribeye “costata alla fiorentina”. Hij spreekt van een huwelijk als hij zijn steak besprenkelt met olie en zout. Kunst en eten: wat wil je nog meer?

Joachim Beuckelaer

Het schilderij van Jacopo Chimenti doet denken aan de rijkgevulde doeken van de Antwerpse kunstenaar Joachim Beuckelaar. Beuckelaar schilderde het Bijbelse verhaal van het bezoek van Jezus aan Maria en Martha (Lucas 10) in ‘De Welvoorziene Keuken’, maar het is duidelijk dat het hem eigenlijk om het eten gaat. In de achtergrond zit Jezus te praten, maar de voorgrond steelt de show.

Het schilderij uit de collectie van het Rijksmuseum toont een grote selectie vlees, gevogelte, groente en fruit. Appels, uien, pastinaak, kip en kalkoen werden in de Gouden Eeuw vaak gegeten in Nederland. Maar het schilderij toont ook exotische voedingsmiddelen als perziken, meloenen en olijven. Het gaat dus duidelijk niet om een alledaagse keuken in het schilderij!

Vier elementen

Beuckelaer gebruikte voedingsmiddelen ook als allegorie voor de vier elementen. In het schilderij ‘water’ zien we een vismarkt met vette moten zalm en andere vissen. ‘Aarde’ wordt gedomineerd door groente en fruit. In het doek over ‘de lucht’ voeren vogels de boventoon en ‘Vuur’ gaat over het braden van vlees.

De schilderijen van de vier elementen kwamen in 2001 groot in het nieuws doordat ze verkocht werden door een Vlaamse particuliere verzamelaar. De werken gingen hierdoor voor België verloren en zijn tegenwoordig te zien in de National Gallery in Londen. Door de ophef zijn in België ondertussen strenge regels ingevoerd om het verlies van topstukken in de toekomst te voorkomen.

Rijksmuseum Kookboek

Het Uffizi is niet het eerste museum dat aandacht vraagt voor voedsel in de kunst. Het Rijksmuseum gaf in 2016 een kookboek uit met recepten op basis van schilderijen uit de eigen collectie. Ook de Welvoorziene Keuken van Joachim Beuckelaer is in dit boek te zien.

Het Rijksmuseum selecteerde 50 typisch Nederlandse ingrediënten die vaak voorkwamen op schilderijen. Zo worden talloze afbeeldingen van de haas getoond naast een recept voor hazenpeper. Meerdere bekende Nederlandse chefs zoals Robert Kranenborg en Jonnie Boer maakten een recept op basis van de schilderijen uit het Rijks.

LAM

Maar de grootste Nederlandse collectie met kunst over eten en drinken is te zien in het Lisser Art Museum (LAM). De privécollectie van supermarkteigenaar Jan van den Broek vormt de basis van het museum. In dit “foodart” museum loopt het water je in de mond, want vrijwel alle werken hebben met eten te maken.

De collectie is divers. In Yinka Shonibare‘s Last Supper zijn alle etenswaren van stof, terwijl Stefan Gross een schilderij van sla lijkt te hebben gemaakt. Ook zie je in het museum een giga-reep chocola van staal door Thomas Rentmeister, soepblikken van Andy Warhol en levensechte beelden van Ron Mueck. Voor iedere smaak is er iets te vinden!

Laten we hopen dat we snel weer een museumbezoek kunnen brengen aan het LAM! Tot die tijd hebben we gelukkig de smakelijke video’s van het Uffizi!