Blue Boy, Red Boy en Pinkie: de beroemdste kinderen in de kunst!

Rond 1800 raakte het in de mode om een portret te laten maken van je kind. In opdracht van de Engelse adel schilderden Thomas Gainsborough, Joshua Reynolds en Thomas Lawrence dus massaal kinderportretten. Wat zijn de beroemdste kinderen in de kunst?

Kinderportretten waren eeuwenlang voorbehouden aan koningen. Velazquez schilderde de Spaanse troonopvolgers en Antoon van Dyck de Engelse prinsen. In 1770 schilderde Thomas Gainsborough zijn “Blue Boy” daarom in koninklijke stijl. In navolging van Gainsborough’s schilderij zouden kinderen in de kunst steeds vaker terugkomen.

Antoon van Dyck – George Villiers, 2nd Duke of Buckingham & Lord Francis Villiers
Johann Zoffany – George, Prince of Wales & Frederick, Duke of York, bij Buckingham House

Van Dyck

Kunsthistorici hebben zich eeuwenlang afgevraagd wie staat afgebeeld op “Blue Boy”. Sommigen denken dat het Jonathan Buttall is, de zoon van een rijke koopman. Anderen geloven dat het geen portret is, maar een eerbetoon aan Anthoon van Dyck, een voorbeeld voor Gainsborough.

“Blue Boy” toont inderdaad overeenkomsten met een portret van de broertjes Villiers van Antoon van Dyck. In opdracht van de Engelse koning Charles I schilderde Van Dyck deze zonen van de vermoorde hertog van Buckingham. De kinderen werden door Charles I opgevoed met zijn eigen kinderen.

Het schilderij van de broers Villiers hing in verschillende koninklijk paleizen, waaronder Buckingham. Op een schilderij van Johann Zoffany is het werk te zien op de achtergrond. Gainsborough gebruikte Van Dyck als inspiratie. “Blue Boy” draagt eenzelfde kraag. Ook de kledingstijl is overgenomen, maar nu in een blauwe kleur.

Joshua Reynolds & Thomas Lawrence

Gainsborough presenteerde de Blue Boy in 1770 op de jaarlijkse tentoonstelling van de Royal Academy. Hier werd het schilderij gezien door zijn rivaal Sir Joshua Reynolds, de belangrijke Engelse portretschilder in dienst van de koning. Reynolds pleitte voor het gebruik van warme kleuren in de kunst. Koude kleuren zoals grijs en blauw waren vooral voor het plaatsen van accenten. “Blue Boy” is daarom eeuwenlang gezien als het bewijs van de verschillende opvattingen van Gainsborough and Reynolds.

Reynolds opvolger was Sir Thomas Lawrence, die ook meerdere kinderportretten schilderde. Lawrence’s beroemdste kinderportret is een lieflijk jongetje in warme rode kleding, in de traditie van Reynolds. Dit schilderij staat bekend als “the Red Boy”. Het werk past in de Engelse trend van rond 1800 waarbij rijke families hun kinderen lieten portretteren.

Pinkie

In de 20e eeuw kwam “Blue Boy” in handen van rijke Amerikaanse verzamelaar Henry E. Huntington. Deze aankoop maakt het schilderij op slag beroemd. Hungtington betaalde $728.000 en maakt het het duurste schilderij aller tijden. Voordat het doek naar de Verenigde Staten verhuisde, trok het in 3 weken 90.000 bezoekers naar de National Gallery.

Het werk hangt tegenwoordig in het Huntington Art Museum naast een kinderportret van Sir Thomas Lawrence: Pinkie! Het contrast tussen beide schilderijen kan bijna niet groter zijn. Waar “Blue Boy” ouderwetse 17e eeuwse kleding draagt, heeft Pinkie een eigentijdse verleidelijke jurk. Ook de schilderstijlen verschillen. Lawrence hanteert een veel lossere toets. Toch zijn er ook overeenkomsten. Zo gebruiken ze allebei een groot contrast in de kleuren van de kleding en de achtergrond.

Francisco de Goya

Maar kinderen in de kunst kwamen niet alleen uit Engeland. In 1787 schilderde Francisco de Goya een “Red Boy”. Naast de 3-jarige Manuel Osorio Manrique de Zúñiga staat een kooi met vinken, terwijl drie katten aandachtig naar de ekster aan zijn rechterkant kijken. Vaak worden deze dieren gezien als symbool voor goed (onschuld) en kwaad.

Goya schilderde ook zijn oudere broer Vicente Isabel Osorio de Moscoso op 10-jarige leeftijd. Hij poseert een beetje stijfjes, terwijl een klein hondje tegen hem opspringt. Opnieuw gebruikt Goya dus dieren om iets over het karakter van de geportretteerde te zeggen. In dit geval staat de hond symbool voor trouw en waakzaamheid.

Na 1850 raakte kinderportretten weer grotendeels uit de mode. Toch kom je kinderportretten vooral in Engeland nog regelmatig tegen bij een bezoek aan een landhuis of paleis. Heeft u een favoriet?