Het is deze week precies 100 jaar geleden dat de Groningse kunstenaarsvereniging de Ploeg werd opgericht. In felle kleuren schilderden de Ploeg kunstenaars het Groningse stad en land. Om het jubileum te vieren is er nu een grote tentoonstelling in het Groninger Museum. Maar wie waren de Ploeg kunstenaars eigenlijk?

Zeven jonge kunstenaars wilden de Groningse kunst-akkers omploegen en richtten op 5 juni 1918 de kunstenaarsvereniging ‘de Ploeg’ op. De jongelingen waren niet verbonden door een gemeenschappelijke stijl of visie, maar door de drang om zich af te zetten tegen de academische kunst. Ze lieten zich inspireren door de modernistische impressionistische en expressionistische kunst uit Frankrijk en Duitsland.

Kunstenaars

De kunstenaars van de ploeg vormden een hecht collectief. In Februari 1919 exposeerden ze voor het eerst 111 werken van 27 verschillende kunstenaars bij Pictura in Groningen. Johan Dijkstra, Jan Wiegers en Jan Altink waren de voortrekkers van de Ploeg, maar ook de onderlinge contacten tussen andere Ploeg kunstenaars waren goed. Dit blijkt in 1920 als Wiegers ziek wordt en de andere ploegleden geld inzamelen om hem naar een kuuroord in Davos te sturen.

Het bezoek in Davos blijkt een keerpunt voor de Ploeg. Wiegers ontmoet hier Ernst Ludwig Kirchner en introduceert zijn expressionistische stijl bij terugkomst in Groningen. Ook de andere Ploeg kunstenaars gaan volgens de expressionistische principes werken. Het zorgt voor een kleine scheur binnen de groep, zeker als in 1924 alleen de modernistische werken worden geselecteerd voor de jaarlijkse tentoonstelling bij Pictura. De meer gematigde Ploeg-leden voelen zich steeds minder gehoord.

Jubileum

Deze zomer is in het Groninger Museum een jubileum-expositie te zien die zich vooral richt op de succesvolle expressionistische jaren van de Ploeg. De tentoonstelling laat zien hoe de Ploeg kunstenaars er op uit trekken in het Groninger land. Blauwborgje, net buiten Groningen, is een favoriete plaats, die door meerdere Ploeg kunstenaars in felle kleuren is geschilderd. Maar ook andere Groningse dorpen als Oostum, Saaksum en Oterdum werden geschilderd. Naast landschappen richtten de Ploeg kunstenaars ook op portretten en schilderingen van het stadsleven.

Na 1928 laten de Ploeg leden de avant-gardistische jaren een beetje achter zich en keren meerdere kunstenaars terug naar een meer klassieke of impressionistische stijl. Maar dit betekent niet het einde van de vereniging. Zelfs vandaag de dag bestaat de Ploeg nog steeds. Bovendien is er de afgelopen jaren steeds meer aandacht voor het werk van de Ploeg kunstenaars. Naast de permanente opstelling in het Groninger Museum, is er nu dus een tijdelijke jubileum-expositie die stil staat bij het 100-jarig bestaan.

Avant-garde in Groningen: De Ploeg 1918-1928
Groninger Museum, Groningen
t/m 4 november 2018