In de Schaduw van Eugène Delacroix
Eugène Delacroix was een gevierde kunstenaar uit de romantiek. Kunstschilders uit zijn tijd en ver erna zagen zijn werk als bron van inspiratie. Zijn vernieuwende stijl en onderwerpen drukte een stempel op de Franse kunst uit de 19e eeuw. De National Gallery in Londen toont dit voorjaar het werk van Delacroix samen met navolgers tijdens een bijzondere tentoonstelling.
In ‘de Dood van Sardanapalus’ is de moderne geest van Eugene Delacroix te zien in de schaduwen. Delacroix schilderde een kleine replica van dit werk in 1844, waarop te zien is hoe de wrede koning Sardanapalus de opdracht geeft om zijn gehele hofhouding te vermoorden. Het dynamische doek toont de wrede moordpartij rondom een symbolisch rood bed waarop de koning ligt toe te kijken. Op de naakte lichamen van de vrouwen zien we hoe Delacroix groen en blauw gebruikt om schaduwen weer te geven.
Volgens een beroemde anekdote wilde Delacroix naar het Louvre gaan om de gele draperieën van Rubens te bestuderen. Hij had dit nodig omdat hij moeite had om een geel gordijn goed weer te geven in zijn eigen schilderij. Hij bestelde een rijtuig. Toen een kanariegele koets voor kwam rijden, werd hij getroffen door de schaduwen die de kleur paars in zich leken te hebben. Acuut stuurde hij het rijtuig weg, rende de trappen op naar zijn atelier en gebruikte hij blauw en paars voor de schaduwen in zijn schilderij.
Oriëntalisme
‘De dood van Sardanapalus’ is niet alleen vernieuwend qua stijl, maar ook qua onderwerp keuze. Delacroix had een enorme fascinatie voor het Midden Oosten. Zijn oriëntaalse afbeeldingen, zoals ‘de Dood van Sardanapalus’, zorgden nog tientallen jaren voor een interesse in Oosterse kunst en cultuur. In Londen zijn de oriëntaalse werken van Delacroix te zien naast Arabische werken van Pierre Auguste Renoir.
De thematische tentoonstelling herhaalt dit interessante recept in ieder zaal. Zo hangt een bloemstilleven naast werken van Gustav Courbet en Odilon Redon, zien we Delacroix’s christelijke schilderijen naast een pieta van Vincent van Gogh en worden de landschappen van Delacroix geconfronteerd met Claude Monet en Paul Cézanne. Op deze manier is te zien hoe Delacroix in veel opzichten een voorloper was voor het modernisme. Alle belangrijke impressionistische en post-impressionistische Franse kunstenaars zijn vertegenwoordigd en tonen samen de opkomst van de moderne kunst.
Tentoonstelling
De absolute topstukken van Delacroix zijn te zien in het Louvre in Parijs en zijn te kostbaar en te kwetsbaar om te worden uitgeleend. De tentoonstelling in Londen moet het dus met mindere werken van Delacroix doen. Ze lossen dit handig op door de schilderijen te combineren met moderne meesters van de topkwaliteit. Het is hierbij opvallend dat veel werken uit de Verenigde Staten komen, die nauwelijks eerder in Europa te zien zijn geweest. Hierdoor is er ook voor de echte kunstliefhebber nog veel nieuws te zien in Londen.
In de loop van de tentoonstelling wordt de link naar Delacroix echter steeds vager. De laatste zaal met werken van Kandinsky, Gauguin en Matisse, mag dan ‘in de geest van Delacroix’ zijn. Er zitten geen directe invloeden van Delacroix meer in deze werken en de link voelt daarmee een beetje gezocht. Niettemin toont deze tentoonstelling de veelzijdigheid van Eugène Delacroix. In de schaduw van Delacroix ontstaat de moderne kunst en de National Gallery toont deze in al zijn facetten.
Delacroix and the Rise of Modern Art
National Gallery, Londen
t/m 22 mei 2016
