Wat is een Van Dyke baard?

Sir Anthony van Dyck was een trendsetter met zijn schilderkunst. Zijn portretatelier stond bekend als “the Beauty Shop”. Koningen en edellieden gingen zelfs dezelfde baard dragen als de kunstschilder: de Van Dyke baard!

In 1632 kreeg Antoon van Dyck de uitnodiging om als hofschilder voor koning Karel I van Engeland te komen werken. Van Dyck was een Vlaamse barokkunstenaar die was opgeleid in het atelier van Peter Paul Rubens. Hij had enkele jaren door Italië gereisd om de kleuren van Titiaan te bestuderen en stond vooral bekend om zijn portretten.

Portretten van Karel I door Sir Anthony van Dyck

Beauty Shop

In Engeland kreeg Van Dyck een groot atelier in Blackfriars en werd hij geridderd. De Engelse adel kwam graag naar het atelier van Sir Anthony van Dyck om zich te laten portretteren. Volgens historische bronnen vermaakte Van Dyck zijn gasten met ‘dienaren, koetsen, paarden en narren’.

Van Dyck was zich zeer bewust van de laatste mode en liet zijn modellen daarom sierlijke jurken en kostuums aantrekken. Van Dyck’s vader was textielhandelaar en Sir Anthony wist daarom hoe hij zijn geportretteerde rijkdom en status kon laten uitstralen. Het atelier van Sir Anthony kwam zo bekend te staan als “The Beauty Shop”. Van Dyck wist met de juist kleding en compositie zijn modellen mooier te maken dan ze waren.

In het atelier van Sir Anthony van Dyck

Iedereen die een portret van Van Dyck wilde hebben, kreeg van hem een uur de tijd om model te zitten. Van Dyck schetste dan het gezicht van de geportretteerde met krijt. Vervolgens ging een een assistent met de schetsen aan de slag om de opzet van een schilderij te maken. Van Dyck zorgde dan voor de “finishing touch” waarbij de details in het gezicht aanbracht. Op deze manier kon Van Dyck tientallen portretten per jaar maken.

Er zijn zelf verhalen bekend dat Van Dyck assistenten de dure kleding van de geportretteerden liet aandoen. Hij had zo ook modellen, nadat de edellieden alweer weg waren. Volgens kunsthistorici verklaart dit waarom veel van de mensen in Van Dyck’s portretten lange elegante vingers hebben. Waarschijnlijk was dit gewoon een van de modellen in Van Dyck’s atelier, in plaats van de hand van de geportretteerden.

Baard

Van Dyck was een echte trendsetter in Londen. Hij droeg eenvoudige kleding maar had een kenmerkende baard, zoals in de twee portretten boven dit artikel. De beroemde combinatie van snor en sik (die niet verbonden zijn) staat nog steeds bekend als de “Van Dyke-baard”.

Al snel kreeg zijn uiterlijk veel navolging bij de elite. Tijdgenoten zoals koning Karel I van Engeland en Filips III van Spanje namen de stijl over. Maar zelfs vandaag de dag zijn van filmsterren als Johnny Depp of Ryan Gosling nog regelmatig met een Van Dyke te zien.