Een spectaculaire uitbarsting van de Vesuvius heel Pompeï in de as. In de 18e eeuw kwam de stad bij opgravingen langzaam weer te voorschijn. Kunstenaars uit heel Europa trokken naar de mythische vulkaan om nieuwe uitbarstingen te schilderen!

In 1738 gaf koning Karel III van Spanje de opdracht om een zomerpaleis te bouwen bij Napels. Bij de aanleg stuitte de bouwvakkers op de resten van Herculaneum. In de Romeinse tijd was dit dorpje net als Pompeii verzwolgen door lava en as bij de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus. Koning Karel III gaf de opdracht om Herculaneum en Pompeii op te graven en vond hierbij schitterende kunstvoorwerpen.

Plinius

Plinius de jongere beschreef de uitbarsting van de Vesuvius die Pompeii en Herculaneum verzwolg. Zijn oom Plinius de oudere zag de uitbarsting van de Vesuvius vanaf de andere kant van de baai. Toen hij hoorde dat zijn vriend Rectina in nood was, besloot hij hem te gaan evacueren. Maar bij de reddingspoging kwam hij in giftige gassen terecht en overleed.

Veel mensen kende het verhaal van Plinius. De  opgravingen in Herculaneum en Pompeii werden daarom wereldwijd gevolgd. Rijke Europeanen die een Grand Tour door Europa maakten, bezochten Napels vaak ook. De gevonden huizen, beelden en mensen gaven een uniek inkijkje in de Romeinse tijd.

Uitbarsting

Uitbarstingen van de Vesuvius werden zo een favoriet onderwerp voor kunstenaars. Vooral de uitbarstingen van de Vesuvius in 1767, 1771 en 1779 trokken veel bekijks. Vaak beelden kunstschilders de uitbarsting af bij nacht om het contrast tussen de donkere lucht en de oranje lava te benadrukken. In het schilderij van van Jakob Hackert is te zien hoe mensen naar de uitbarsting komen kijken.

De Britse schilder Joseph Wright of Derby kwam te laat. Hij reisde in 1773 naar Italië om daar landschappen te schilderen, maar kwam pas eind 1774 naar Napels toen de activiteit ten einde liep. Wright zag tijdens zijn bezoek geen krachtige vulkanische activiteit, maar bleef zelfs terug in Engeland schilderijen van vulkaanuitbarstingen schilderen (afbeelding boven dit artikel).

Turner

In de 18e eeuw werd het onder invloed van de Romantiek populair om de historische uitbarsting van 79 te schilderen. John Martin zag de Vesuvius zelf nooit uitbarsten, maar schilderde toch een schilderij op basis van schetsen van andere kunstenaars. William Turner zag een uitbarsting in 1821 en plaatste het strand vol vluchtende mensen, alsof het een grote ramp betrof. De parallel met 79 is hier duidelijk.