12 Mooie Kunstwerken in de Openbare Ruimte

Normaal brengt //Vensters iedere maand een overzicht van de nieuwe tentoonstellingen. Maar nu de Nederlandse musea gesloten zijn, moeten we op zoek naar andere plaatsen om kunst te kijken. Deze maand daarom een overzicht van twaalf kunstwerken in de openbare ruimte. In iedere Nederlandse provincie zijn ook buiten de musea verrassende kunstwerken te zien!

GRONINGEN
Marc Ruygrok – Gasmolecule
In 1959 werd bij Slochteren aardgas gevonden. Ter ere van 50 jaar gaswinning liet de NAM daarom een kunstwerk maken door Marc Ruygrok. Hij ontwierp een groot gasmolecuul (methaan, CH4) dat werd geplaatst in de berm van de A7 vlakbij Slochteren. Na alle ellende van aardbevingen en het recente besluit om de gaswinning volledig te stoppen, is het vrijwel ondenkbaar dat het beeld in 2009 nog groots door koningin Beatrix werd onthuld. Waar de gaswinning destijds nog werd gevierd, is het beeld nu vooral een confrontatie met de schade. Het beeld werd recent nog met rode verf beklad.

FRIESLAND
Jennifer Allora & Guillermo Calzadilla – Walvis
In 2018 was Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa. Als belangrijk kunstproject werden daarom in de 11 steden van Friesland fonteinen geplaatst. Het Amerikaans-Cubaanse kunstenaarsduo Jennifer Allora & Guillermo Calzadilla ontwierp voor Harlingen een fontein in de vorm van een walvis. Het beeld herdenkt de geschiedenis van de walvisvangst in Harlingen. Vanaf de Gouden Eeuw tot aan 1864 werd vanuit Harlingen op walvissen gejaagd. Een overzicht van de 11 Friese fonteinen vind je hier.

DRENTE
Ralph Prins – Nationaal Monument Westerbork
Ralph Prins was een Joodse kunstenaar, die zelf concentratiekamp Theresienstadt overleefde. In 1970 mocht hij het nationaal monument Westerbork ontworpen voor het kamp waar hij zelf ook op de trein was gezet. Hij plaatste een rails met 97 bielzen, een biels voor iedere trein die Nederland verlaten heeft naar concentratiekampen in Duitsland. De kenmerkende opkrommende rails is een symbool van wanhoop en vernietiging. Prins was voor het monument geïnspireerd door de beklemmende stilte na het vertrek van iedere trein.

OVERIJSSEL
Wim T. Schippers – Torentje van Drienerlo
Op de campus van de Universiteit Twente steekt een kerktorentje uit een vijver. Het lijkt net alsof er een ondergelopen dorpje onder het universiteitsterrein verborgen ligt, maar niets is minder waar. Het torentje is een kunstproject van Wim T. Schippers. De verdronken toren staat symbool voor het achterblijven van kerkelijke dogma’s bij nieuwe wetenschappelijke inzichten. Maar aan de nieuwe buitenlandse studenten die naar Enschede komen, worden ieder jaar veel spannendere verhalen verteld.

-> Meer kunst kijken in Overijssel? Bel eens met een beeld van Auguste Rodin! Wij schreven hier eerder over.

FLEVOLAND
Moniek Toebosch – Engelen
Aan de Houtribdijk staat een bord met “Engelen FM 98.0”. Als we met onze auto door Flevoland razen, brengt dit werk van Moniek Toebosch een moment van bezinning. Wie afstemde op de aangegeven radiofrequentie kreeg tussen 1994 en 1999 29 km lang engelengezang te horen. Sinds kort is de zender weer te beluisteren via een App, dankzij de tentoonstelling Vrijheid in Museum de Fundatie. Het is een werk over hoop, geloof en liefde. Deze woorden worden in vijf talen genoemd tijdens de muziek.

-> Meer kunst kijken in Flevoland? Bezoek ook de vele Land Art werken! Wij schreven hier eerder over.

UTRECHT
Jan van Munster – IK
Vrijwel iedereen die weleens met de trein naar Utrecht heeft gereisd, zal de letters IK herkennen. Ze staan vlak naast Utrecht Centraal op kantoorgebouw Park Nieuweroord. Het woord IK staat centraal in het werk van Jan van Munster. Hij maakte in Zeeland bijvoorbeeld twee paviljoens in de vorm van de letters I en K. De werken benadrukken de relatie tussen een individu en zijn/haar omgeving.

-> Meer kunst kijken in Utrecht? Bezoek ook het monument van Armando in Kamp Amersfoort! Wij schreven hier eerder over.

GELDERLAND
Henk Visch – Monument voor de Benzinepomp
Langs snelweg A30 staat dit beeld van een ouderwetse benzinepomp. Kunstenaar Henk Visch wil met dit monument het karakteristieke uiterlijk van de benzinepomp bewaren voor latere generaties. Ook als we in de toekomst allemaal met elektrische auto’s rijden, zullen we zo het benzinetijdperk blijven herinneren. Het ontwerp van het monument is gebaseerd op benzinepompen uit de jaren 20 en 30 en bestaat uit een klein kioskje, een lantaarnpaal en drie pompen. Het enige wat ontbreekt is de weg er naartoe.

LIMBURG
Charles Eyck – Limburgs Bevrijdingsmonument
In september 1944 werd Maastricht bevrijd door de de Amerikanen. In dit oorlogsmonument van de Limburgse kunstenaar Charles Eyck zien we een Amerikaanse soldaat het V-teken maken als symbool van vrijheid. Om hem heen zien we verschillende personen die de gebeurtenissen rondom de bevrijding vertegenwoordigen: feest, rouw, wederopbouw, teruggekeerde krijgsgevangen. Het monument staat op het Koningsplein in Maastricht.

NOORD-BRABANT
John Körmeling – Draaiend Huis
Op de Hasseltrotonde in Tilburg is dit draaiende huis te vinden. Het huis doet er 53 minuten over om een rondje te maken. Het opvallende werk werd in 2008 geplaatst onder veel protest, vanwege de hoge kosten die aan de rotonde verbonden waren. Het huis werd al eens gekraakt en ging al meerdere malen kapot, maar is toch één van de meest iconische werken in de openbare ruimte in Nederland.

-> Meer kunst kijken in Noord-Brabant? Bekijk ook de Vliegende Kegels in Eindhoven! Wij schreven hier eerder over.

ZEELAND
Ilya en Emilia Kabakov – Fontein
Een miniatuur van het centrum van Middelburg met twee stoelen ernaast. Het is een opmerkelijk beeld midden in de stad. Maar het plezier begint pas echt, als je op de stoel gaat zitten. Dan begint er een straaltje onder de stoel te lopen, alsof je zit te plassen. In de speelse fontein zit nog een tweede grapje verstopt. Volgens een tekst zou je in het beeld ook de oude riolering van de 8e eeuwse stad kunnen zien, maar dat is natuurlijk een fabeltje!

ZUID-HOLLAND
Paul McCarthy – Santa Claus
Een kerstman met een seksspeeltje, in de volksmond beter bekend als Kabouter Buttplug, is één van de meest opvallende beelden van Rotterdam. Het beeld is het symbool van de hedendaagse consumentenmaatschappij waarin snelle behoeftebevrediging centraal staat. Het beeld op het Eendrachtsplein zorgt voor de nodige controverse, want past zo’n groot seksspeeltje wel in midden in de stad? Toch is Santa Claus ondertussen niet meer weg te denken uit het Rotterdamse straatbeeld. En er is navolging! Een tweede Kabouter Buttplug werd twee jaar geleden in Oslo geplaatst.

NOORD-HOLLAND
Guido Geelen – Uithangborden
In de bogen onder het spoor tussen Haarlem en Amsterdam zijn tegenwoordig allemaal creatieve winkeltjes en ateliers te vinden. Kunstenaar Guido Geelen ontwierp bij iedere boog een gouden uithangbord. De gekste voorwerpen komen langs: een computer, een telefoontoestel, een buste, een camera of een stofzuigerslang. De voorwerpen zijn random gekozen en hebben niet direct iets te maken met de winkel. Toch zijn de uithangborden wel geïnspireerd op de borden die vroeg door winkeliers bij hun winkel werden opgehangen.

-> Meer kunst kijken in Noord-Holland? Bekijk de kunstwerken in de Amsterdamse Noord-Zuidlijn! Wij schreven hier eerder over.

Deze maand is het 75 jaar geleden Nederland werd bevrijd. Mei 2020 zal //Vensters daarom in het teken staan van de Tweede Wereldoorlog met meerdere artikelen. In het kader van 75 jaar vrijheid daarom ook in dit artikel extra aandacht voor de holocaust:

HEEL NEDERLAND
Gunter Demnig – Project Stolpersteine
Kunstenaar Gunter Demnig herdenkt in meer dan 1200 steden in heel Europe de slachtoffers van het nationaal-socialisme. Op het laatste adres waar Joden en andere slachtoffers hebben gewoond, plaatst hij een ‘stolperstein’, een kleine gedenksteen, waarin naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden zijn gestanst. In Nederland zijn ondertussen tientallen gemeentes met stolpersteine en het aantal groeit nog altijd.

Alle bovenstaande kunstwerken behoren tot de 100 sleutelwerken in de openbare ruimte. Deze 100 kunstwerken werden afgelopen jaar gekozen door Stichting BK-informatie en zijn verzameld op de website: www.sleutelwerken.nl. Alle afbeeldingen bij dit artikelen komen ook van deze website.

Nog meer (digitale) kunst-tips? Lees ook Kunst in Tijden van Corona!