Iedereen kent de Sixtijnse kapel, maar wist u dat het Vaticaan nog meer rijkversierde zalen en kapellen verborgen houdt? Normaal worden de deuren van deze luxe vertrekken alleen geopend voor hooggeplaatste gasten. Maar vandaag neemt KunstVensters een kijkje in de verborgen ruimtes van het Vaticaan!

Paus Nicolaas V gaf in 1447 de opdracht tot de bouw van het apostolisch paleis. Tussen grofweg 1450 en 1600 woonden de pausen in dit gebouw, totdat paus Sixtus V een nieuw paleis liet bouwen. In het apostolisch paleis waren meerdere ontvangstzalen en kapellen die door de grootste kunstenaars van de renaissance werden gedecoreerd.

Zo gaf Sixtus IV de opdracht voor de bouw van de Sixtijnse kapel. Latere pausen Alexander VI en Julius II lieten hun appartementen decoreren door Pinturrichio (Borgia Appartementen) en Raphael (Stanze van Raphael). Deze prachtige ruimtes zijn tegenwoordig onderdeel van de Vaticaanse musea. Maar veel andere zalen zijn nog altijd gesloten voor publiek. Alleen de paus gebruikt de zalen voor het ontvangen van bezoek.

Sala Regia

Naast de Sixtijnse kapel ligt een rijk gedecoreerde zaal die ontwerpen is voor koninklijke ontvangsten, de Sala Regia (zie foto boven dit artikel). De opdracht voor deze troonzaal werd gegeven door Paus Paulus III (1534-1549). Tegenwoordig is de zaal vooral een voorkamer die gebruikt wordt om hooggeplaatste gasten te ontvangen en de Sixtijnse kapel te laten zien.

De muren van de zaal zijn versierd met frescos van Livio Agresti, Giorgio Vasari en Taddeo Zuccari. De schilderingen tonen keerpunten in de geschiedenis van de katholieke kerk zoals de terugkeer van de paus uit Avignon, de strijd met keizer Frederick Barbarossa en de Slag bij Lepanto waarin de Ottomanen werden verslagen.

Paulijnse kapel

Paus Paulus III gaf ook de opdracht voor de bouw van een nieuwe kapel, de Paulijnse kapel. Net als de Sixtijnse kapel werd ook deze Paulijnse kapel door Michelangelo gedecoreerd. Hij maakte twee grote frescos: de bekering van Paulus en de kruisiging van Petrus. Het zijn de laatste schilderwerken van zijn hand. Opvallend is dat Michelangelo een veel grovere stijl hanteerde dan in zijn eerdere werken en het schoonheidsideaal van de renaissance lijkt los te laten.

De overige frescos in de Paulijnse kapel zijn gemaakt door Lorenzo Sabbatini en Federico Zuccari. Waarschijnlijk was Giorgio Vasari de leidende kunstenaar bij het werk aan de Paulijnse kapel. Tegenwoordig is de Paulijnse kapel alleen nog bij bijzondere gelegenheden in gebruik door de paus. Ook verzamelen de kardinalen in de Paulijnse kapel, voordat ze naar de Sixtijnse kapel gaan tijdens een conclaaf. De kapel is niet te bezoeken voor toeristen.

Sala Ducale

De Sala Regia is ook verbonden met de Sala Ducale. Bernini creëerde deze grote ontvangstzaal in de 17e eeuw door twee zalen met elkaar te verbinden. Oorspronkelijk zaten hier kleinere ruimtes die onderdeel waren van het appartement van de paus. Maar deze kamers waren niet meer nodig, omdat de paus zijn intrek had genomen in het nieuwe apostolisch paleis.

De frescos in de Sala Ducale zijn minder uitbundig zijn dan in andere zalen en werden grotendeels gemaakt door de Nederlander Paul Bril. Hij schilderde kleine landschappen tussen een wirwar aan decoratieve motieven die gebaseerd zijn op de Romeinse tijd. Ook de Sala Ducale is niet te bezoeken voor toeristen.

Nicolijnse kapel

Op de tweede etage van het apostolische paleis liggen de kamers die Raphael beschilderde voor paus Julius II. Vlak achter deze schitterende zalen ligt een verborgen kapel die beschilderd is door Fra Angelico in opdracht van paus Nicolaas V. In deze kleine kapel zijn de oudste frescos van het apostolisch paleis te zien. De Nicolijnse kapel is alleen op speciale tours voor toeristen te bezoeken.

Fra Angelico schilderde op de muren de levensverhalen van Sint Stefanus en Sint Laurentius, twee vroege heiligen en martelaars van de katholieke kerk. Fra Angelico gebruikte de heiligenverhalen om te benadrukken dat Paus Nicolaas V Rome zou laten herrijzen als de hoofdstad van het christendom. De grote muren in het martelaarschap van St. Stephen wijzen op de wederopbouw van de muren van Rome.

Meer verborgen zalen in het Vaticaan

In het oude en het nieuwe apostolisch paleis zijn nog meer ruimtes in gebruik als ontvangstzaal of als gastenpaleis. De meeste van deze kamers zijn minder uitbundig gedecoreerd dan de bovenstaande zalen. De enige uitzondering is de Sala Clementina in het nieuwe apostolisch paleis, gedecoreerd door de Nederlander Paul Bril.

De enige manier om als buitenstaander deze vele mooie zalen te bezoeken, is om door de paus te worden uitgenodigd voor een bezoek. Maar dat is helaas niet voor velen weggelegd. Simpele zielen zoals ikzelf moeten het dus doen met de foto’s….