Han van Meegeren vervalste in de jaren 30 en 40 succesvol schilderijen van Johannes Vermeer. De schilderijen werden voor hoge prijzen verkocht aan het Boijmans van Beuningen, het Mauritshuis en het Rijksmuseum. Kunt u de echte werken van Vermeer van de vervalsingen van Van Meegeren onderscheiden?
Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd een schilderij van Johannes Vermeer aangetroffen in de kunstcollectie van Hermann Göring. Na onderzoek, bleek het werk aan hem verkocht te zijn door Han van Meegeren. Hierop werd Van Meegeren opgepakt en voor het gerecht gedaagd wegens collaboratie met de Duitsers, een vergrijp waarop de doodsstraf stond. Al snel kwam Van Meegeren daarom met een bekentenis: hij had niet samengewerkt met de Duitsers. Hij had ze juist voor de gek gehouden en ze een vervalsing verkocht!
Schilderen voor de Rechter
In de jaren voor de oorlog waren een aantal vroege schilderijen van Johannes Vermeer opgedoken. De werken waaronder de Emmausgangers, het Laatste Avondmaal en het Wassen van de Voeten waren voor hoge bedragen gekocht door Nederlandse musea en kenners spraken van de beste werken van Vermeer. Lange tijd was er gezocht naar vroege werken van Vermeer. Op basis van de compositie van zijn latere schilderijen werd verwacht dat zijn vroege schilderijen Bijbelse composities moesten zijn geweest. Kunstkenners zagen met de vondst van de schilderijen hun vermoedens bevestigd.
Toen Van Meegeren wegens collaboratie voor de rechter stond, werd zijn claim dat hij de werken van Vermeer vervalste daarom niet meteen geloofd. Hij schilderde daarom in gevangenschap een laatste Vermeer: Jezus en de schriftgeleerden. Het werk overtuigde de rechter dat Van Meegeren de andere werken zelf had geschilderd. Hierdoor werd Han van Meegeren vrijgesproken van collaboratie met de Duitsers en veroordeeld voor slechts 1 jaar gevangenschap voor vervalsing.
Echt of Vals?
Han van Meegeren was in de jaren 30 begonnen met het vervalsen van werken van Johannes Vermeer, Pieter de Hoogh en Frans Hals om aan te tonen dat hij een goede schilder was. In de jaren ervoor was zijn werk afgewezen en bespot door kunstcritici waaronder Abraham Bredius. Van Meegeren gebruikte oude verf en 17e eeuwse doeken om zijn vervalsingen te maken. Bovendien ontwikkelde hij een speciale behandeling met bakeliet waardoor de verf barstjes gingen vertonen. De schilderijen waren hierdoor moeilijk te onderscheiden van echte oude meesters.
Kunstcriticus Abraham Bredius was uiteindelijk één van de enthousiaste kenners die de werken erkende als echte Vermeers. Hiermee haalde Han van Meegeren zijn revange. Hij had laten zien dat zijn werk net zo goed was als de 17e eeuwse beroemde meesters. Hierbij werd hij geholpen door de moeilijke omstandigheden tijdens de Tweede Wereldoorlog, waardoor werken slecht te vergelijken waren. Vanaf het begin waren er wel mensen die niet in de werken geloofden, waaronder enkele prominente critici in Frankrijk. Toch duurde het jaren voordat zijn bedrog aan het licht kwam.
Laten we de proef op de som nemen. Op deze pagina staan vier keer twee schilderijen afgebeeld. Steeds is er één van Johannes Vermeer en één van Han van Meegeren. Kunt u bepalen welke van de twee schilderijen echt is? De antwoorden zijn te vinden onder aan de pagina!
Film
Het beroemde verhaal van Han van Meegeren is nu verfilmd met in de hoofdrol Jeroen Spitzenberger. In de film is het verhaal verder gedramatiseerd. In de film wordt Han van Meegeren verliefd op Jólanka Lakatos (Lize Feryn). Jólanka is de vrouw van Abraham Bredius (Porgy Franssen), de belangrijkste kunstcriticus van die tijd. Bredius neemt nietsontziend wraak door Han’s werk publiekelijk tot op de grond af te branden. In de film zien we Van Meegeren vervolgens alles op alles zetten om een perfecte Johannes Vermeer te schilderen, die Bredius niet weet te onderscheiden van een authentieke Vermeer.
Eerder dit jaar ging de film met wisselende recensies in première op het Nederlands filmfestival en nu is de film vanaf morgen in het hele land te zien. De schilderijen van Han van Meegeren zijn in de loop der jaren in verschillende Nederlandse collecties verzeild geraakt waaronder het Boijmans van Beuningen, het Rijksmuseum, het Groninger Museum en het Instituut Collectie Nederland. Meestal is een werk van Van Meegeren op zaal te zien in het Boijmans, zodat u ook in het echt kan bekijken of u een echte en een valse Vermeer uit elkaar kan houden!
Een Echte Vermeer
Vanaf 3 November 2016 in de bioscoop
Vermeers in Musea zouden gewoon een XRF scan moeten ondergaan en met elkaar moeten worden vergeleken. Han Van Meegeren en Theo van Wijngaarden hebben methodes gebruikt die bijvoorbeeld heel eenvoudig overeenkomen met het Melkmeisje en het Straatje van Vermeer in het Rijksmuseum waarbij oude schilderijen opnieuw zijn gebruikt delen zijn weggelaten en van valse handtekening voorzien. Het handschrift van Vermeer helt over naar rechts en op het Straatje helt het naar links over:) Goed voorbeeld is het laatst verkochte valse Frans Hals schilderij bij Sothebys voor 10 miljoen uS$ deze werd notabene door de beroemde Frans Hals specialist bij uitstek Dr. Pieter Biesboer 35 jaar Curator bij het Frans Hals Museum werkzaam geweest aanbevolen als authentiek schilderij…..zijn reactie ik heb mij laten misleiden door mijn zintuiglijke waarneming en heb het schilderij niet aan een technisch onderzoek onderworpen.