In de nacht van 9 op 10 januari 2005 werden 24 schilderijen geroofd uit het West-Fries Museum in Hoorn. Deze week werd één van de geroofde werken, “Nieuwstraat in Hoorn” van Izaak Ouwater, ingeleverd bij de Nederlandse ambassade in Kiev. Het is het vijfde doek dat wordt teruggevonden. Wat is er precies gebeurd? En komen de andere werken nog terug? //Vensters sprak met het West-Fries Museum.
In 2005 vierde het West-Fries Museum zijn 125 jarig bestaan. Maar nog voor de festiviteiten konden beginnen, werd het museum opgeschrikt door één van de belangrijkste kunstroven in de Nederlandse geschiedenis. Een man verstopt zich onder het praalgraf van een zeeheld en laat zich insluiten in het museum. ‘s Nachts haalt hij vakkundig 24 schilderijen uit hun lijsten en rooft de zilvercollectie. Als de concierge de volgende ochtend binnenkomt, is de dief al gevlogen en treft hij alleen een ravage.
De diefstal is een klap voor het West-Fries Museum dat spreekt over diefstal van “het hart van de collectie 17e en 18e eeuwse kunst”. Werken van onder andere Jacob Waben, Floris van Schooten, Jan van Goyen en Matthias Withoos behoren tot de 24 gestolen schilderijen. Het museum en de politie starten een onderzoek om de daders te vinden en de gestolen werken terug te halen naar Hoorn.
Oekraïne
Pas 10 jaar later komt het West-Fries Museum, met behulp van kunstdetective Arthur Brand, op een spoor dat leidt naar Oekraïne. Een groep milities biedt de gehele collectie gestolen werken aan bij de Nederlanders, maar verwacht een onkosten vergoeding van ongeveer 5 miljoen euro (10% van de door hun geschatte waarde). Het West-Fries Museum spreekt van ‘volstrekt onrealistische gedachten over de waarde van de gestolen schilderijen’ en stelt dat de werken in goede staat maximaal 1.3 miljoen euro waard zijn. De milities sturen een foto van het schilderij ‘de Boerenbruiloft’ met daarop een recente Oekraïnse krant om te bewijzen dat ze de werken in bezit hebben. Hierop zijn flinke beschadigingen te zien. De werken zijn waarschijnlijk langdurig opgerold geweest.
Het West-Fries Museum verliest daarna snel het contact met de milities omdat ze weigeren 5 miljoen euro te betalen. Om verkoop van de collectie aan andere partijen te voorkomen, start het museum in 2015 een grote media campagne om aandacht te vragen voor de roof en druk te zetten op teruggave van de gestolen schilderijen.
Vijf werken teruggevonden
In april van dit jaar wordt het eerste succes gemeld. De Oekraïense geheime dienst heeft bij een inval 4 schilderijen teruggevonden uit de collectie van het West-Fries museum. Het gaat om: ‘de Boerenbruiloft’ van Hendrick Boogaart, ‘Keukenstuk’ van Floris van Schooten, ‘de Terugkeer van Jephta’ van Jacob Waben en ‘Vrouw Wereld’ van Jacob Waben. Deze week wordt ook een vijfde schilderij teruggevonden: ‘Nieuwstraat in Hoorn’ van Izaak Ouwater. De eigenaar stelt niet geweten te hebben dat het schilderij gestolen was en ter goeder trouw te zijn. Zonder verdere voorwaarden heeft hij het werk deze week ingeleverd bij de Nederlandse ambassade. Hij zal door het museum worden uitgenodigd in Nederland, zodra het werk weer in Hoorn te zien is.
“Er is zichtbaar schade aan de teruggevonden schilderijen”, zo meldt het West-Fries Museum. De werken moeten nog officieel geïdentificeerd worden. De restaurateur van het West-Fries Museum zal hiervoor naar Kiev afreizen en kan dan meteen een indruk krijgen van de staat van de werken. “De werken hebben jarenlang opgerold gezeten en zijn bewaard onder condities die anders zijn dan in een museum.”, aldus een voorlichter van het museum.
Openstaande vragen
Het is natuurlijk geweldig nieuws dat er ondertussen vijf werken zijn teruggevonden, maar er blijven nog veel vragen onbeantwoord. De belangrijkste is natuurlijk: Waar zijn de overige 19 werken? Het West-Fries Museum heeft goede hoop dat er nog meer werken zullen worden teruggevonden: “Niet alleen de politiediensten in Oekraïne gaan door met hun onderzoeksactiviteiten, ook onze eigen onderzoekers blijven doorgaan.”
Het museum prijst de samenwerking met de Oekraïense geheime dienst, die steeds door blijft gaan met het speurwerk. De huidige politieke situatie in Oekraïne maakt het mogelijk nog moeilijker om bij de werken te komen. De geheime dienst heeft recent in een persconferentie verteld dat een aantal werken mogelijk in rebellengebied zijn.
De vijf teruggevonden werken bevinden zich op dit moment nog in Kiev. Het is een enorme administratieve rompslomp om de werken weer naar Nederland te krijgen, omdat Nederland hiervoor een officieel verzoek voor moet indienen bij de Oekraïense regering. Daarna zullen hoogstwaarschijnlijk restauratiewerkzaamheden moeten worden uitgevoerd, voordat de werken weer in het museum komen te hangen. Desgevraagd zegt het West-Fries Museum dat het geweldig zou zijn als de werken eind dit jaar weer getoond kunnen worden in Hoorn!
 |
0 reacties op “Zoeken naar West-Friese Roofkunst in Oekraïne”