In het Gemeentemuseum in Den Haag is dit voorjaar een bijzondere tentoonstelling te zien. Tijdelijk is een van de topstukken van Gustav Klimt in Nederland. Uitzonderlijk uitgeleend door Museum Belvedere is Judith I nu samengebracht met Edith van Egon Schiele. Schuchter of sensueel? Goud of gewoon? Laat u zich verleiden door Judith en Edith?

Het is moeilijk teveel te benadrukken hoe bijzonder het is dat een werk van Gustav Klimt in Nederland te zien is. Er moest zelfs een speciale exportvergunning worden afgegeven door het Oostenrijkse ministerie voordat Judith het land mocht verlaten. Het Gemeentemuseum heeft daarom speciaal rondom dit werk een kleine tentoonstelling ingericht, waarin Judith te zien is met Egon Schiele’s Edith.

Een bezoek aan Judith en Edith is een overweldigende ervaring. In een voorportaal met geblokte vloeren en zwart-witte plafonds en muren maak je kennis met de Weense Secessie. Een kunstenaarsbeweging rond 1900 waar Gustav Klimt de eerste leider van was. Ik zie beelden van het Wenen rond 1910 en affiches uit deze tijd. In een tweede zaal hangen tekening die Gustav Klimt en Egon Schiele van vrouwen maakten.

Judith – de Femme Fatale

Maar voor een bezoek aan de ongenaakbare Judith, moet ik nog een zaal verder zijn. Ik betreed een sfeervolle kamer met donkergrijze muren en nauwelijks verlichting. Aan alle muren hangen kleine plankjes, waarop honderden flesjes goud-gele parfum zijn uitgestald. Door de flesjes schijnt voorzichtig licht, waardoor er een gouden gloed aan de muren ontstaat.

En daar is ze dan…

De verleidende blik van Judith, een borst ontbloot en omringd door goud (Klimt gebruikte echt bladgoud in zijn werken!). Ze heeft een oog gesloten en blosjes op haar wangen, alsof ze zich al aan je heeft overgegeven. De sensuele sfeer in de kamer doet je steeds verder naar Judith toelopen. Eenmaal dichtbij zie je geen goud meer, al is het zo fel. Het is slechts de aantrekkingskracht van Judith die je voelt en haar blik die je ziet. Zelden was een kunstervaring zo overdonderend als hier bij Judith in het goud-gele licht van het Gemeentemuseum. Het zou minuten kosten om me van haar blik los te maken.

Edith – de Brave Bruid

Eenmaal uit de kamer maak ik me klaar voor de tweede vrouw van de dag. Na de sensuele Judith, die volgens de bijbel generaal Holofernes verleidde en onthoofdde en zo haar volk redde, is nu Edith aan de beurt. Edith was de vrouw van Egon Schiele, een leerling van Klimt, die later Klimt zou opvolgen als leider van de Weense Secessie. Egon Schiele maakte een portret van Edith in haar trouwjurk.

Ik stap een lichte zaal binnen met witte vloerbedekking en gordijnen aan de muren. Meteen zie ik Edith me aankijken. Wat is ze benaderbaar en enigszins verlegen. Om haar op haar gemak te stellen, kom ik snel dichterbij. Waar de blosjes op de wangen van Judith sensueel en aantrekkelijk waren, is Edith’s rode make-up correct en voorzichtig. Ik zie een kuise vrouw, die bescheiden opstelt. Haar trouwjurk bestaat uit felgekleurde verticale strepen. Ik zie nu dat dezelfde kleuren in de gordijnen in de rest van de kamer zijn gebruikt. Edith stelt je op je gemak, betovert je met haar eenvoud. Ook deze ontmoeting is de moeite waard en toont een heel andere kant van de vrouw.

Bijzonder Ontmoeting

De tentoonstelling in het Gemeentemuseum is een bijzondere ontmoeting tussen Judith en Edith, twee vrouwen die normaal honderden kilometers van elkaar gescheiden zijn. De expositie is sterk vanwege de voorzichtige opbouw en de geweldige vormgeving, die ontworpen is door Maison the Faux. De overweldigende zalen zorgen ervoor dat je echt de tijd neemt om de twee vrouwen beter te bekijken, om ze echt te leren kennen. Verrijkt met twee bijzondere ontmoetingen loop je weer naar buiten.

Het Gemeentemuseum heeft opnieuw een sterke tentoonstelling neergezet en ontpopt zich daarmee tot het museum met de meest verrassende en inspirerende exposities van Nederland. De afgelopen jaren toonden ze met onder andere Mark Rothko en Anatomische Portretten al aan dat het ze lukt om bijzondere werken te tonen en zeer creatief te zijn in de wijze waarop ze tentoonstellingen inrichten.

Wilt u Edith en Judith ook ontmoeten? Judith verblijft nog tot en met half juni in Den Haag!

Klimt – Schiele
Gemeentemuseum, Den Haag
t/m 16 juni 2016