De Weggegeven Spaanse Collectie van het Louvre

Het Louvre staat bekend om zijn prachtige collectie Italiaanse kunst met als hoogtepunt de Mona Lisa van Leonardo da Vinci. Bijna niemand weet dat het Louvre ooit een collectie Spaanse kunst had, die minstens net zo indrukwekkend was. Ruim 400 schilderijen werden aangekocht door Koning Louis-Philippe met daarbij werk van alle grote namen uit de 17e, 18e en de prille 19e eeuw. Waarom is tegenwoordig de Spaanse collectie in het Louvre dan zo minimaal? Vandaag brengt Vensters het verhaal van de collectie die cadeau werd gegeven…

Toen Koning Louis-Philippe na de revolutie van 1830 in Frankrijk aan de macht kwam, probeerde hij de Fransen weer een trots volk te maken. Frankrijk was na de val van Napoleon neergezet als een onbekwaam land. Louis Philippe probeerde de grootsheid van Napoleons Frankrijk te herstellen door aandacht te besteden aan Napoleons daden. Hij liet de Arc de Triomphe afbouwen en maakte het Louvre tot het grootste museum ter wereld. Zijn grootste bijdrage was de aankoop van 400 schilderijen die hij presenteerde in ‘de Spaanse Galerie’.

Het was in 1835 dat Louis-Philippe Baron Isidore Taylor naar Spanje sturen om een collectie van Spaanse kunst aan te kopen. Spanje had op dat moment een politiek instabiele situatie, dus het was makkelijk om goedkoop aan goede werken te komen. Er werd ruim 1 miljoen francs aan overheidsgeld in deze operatie gestoken. Alle grote namen waren present, Velazquez, Goya, El Greco werden allen met meerdere werken aangekocht. Maar de absolute top van de collectie bestond uit de doeken van Murillo en Zurbaran, twee schilders die in de 19e eeuw als de beste Spaanse kunstschilders beschouwd werden. Van Zurbaran werden in totaal meer dan 80 werken aangekocht, sindsdien is er geen museum geweest die zo’n grote collectie Zurbaran heeft.

Toen de expositie 3 jaar later, in 1838, werd geopend, reageerde het Franse publiek enthousiast. De kranten schreven positieve recensies en ook bekende schrijvers als Alexandre Dumas & Theophile Gautier berichtten positief over deze nieuwste additie aan het Louvre. Maar het succes van de Spaanse collectie is pas echt te merken als je de Franse kunst uit deze tijd verder onder de loep neemt. Talloze Franse kunstenaars lieten zich namelijk inspireren door de Spaanse werken die in het Louvre hingen. Het bekendste voorbeeld is Edouard Manet die een balkonscène schilderde die was geïnspireerd op een doek van Goya. Dit schilderij van Goya hangt tegenwoordig in het Metropolitan Museum of Art in New York.

De Spaanse Galerie zou uiteindelijk maar een decennium bestaan, want in 1848 braken er opnieuw onrusten uit in Frankrijk. Het land stevende opnieuw af op een revolutie en Louis-Philippe werd gedwongen om af te treden. Hij vluchtte naar Engeland en zou daar in 1850 overlijden. Tegen die tijd was hij al druk bezig geweest om de Franse overheid te overtuigen hem de collectie Spaanse kunst mee te geven. Gebruik makend van de chaos in Frankrijk en zijn twijfelachtige claim dat een deel van de collectie van zijn eigen geld was betaald, werden alle schilderijen tussen 1848 en 1851 naar Londen verscheept. Het is een uiterste vreemde transactie van waardevolle schilderijen aan een afgezette monarch. Je zou het een cadeautje kunnen noemen van de Franse staat.

Het betekende het einde van de Spaanse Galerie in het Louvre en tevens het einde van de collectie op zich. In 1853 werden alle 400 schilderijen geveild op een grote veiling in Londen. Hierdoor zijn alle werken uit deze prachtige collectie ondertussen over de hele wereld verspreid geraakt. Alleen door te bladeren door de summiere catalogus uit 1838, kan je tegenwoordig nog een idee krijgen van de omvang van de collectie. Als je bedenkt dat het Louvre een geweldige collectie Italiaanse kunst heeft, de beste collectie Franse kunst ter wereld en een zeer verdienstelijke Nederlands/Vlaamse collectie schilderkunst, dan zie je dat alleen een goede Spaanse collectie ontbreekt.

Juist deze weggegeven Spaanse collectie zou het Louvre tot het beste museum voor Westerse schilderkunst ter wereld hebben gemaakt. De laatste jaren is er -mede door schenkingen van Yves-Saint-Laurent- in het Louvre weer meer aandacht gekomen voor Spaanse kunst. Al zijn er weinig mensen die het zien, doordat de Spaanse werken zijn weggestopt in een uithoek van het museum, ver achter de Italiaanse kunst. De huidige collectie is klein, maar van goede kwaliteit. Het Louvre zou meer moeten investeren om de Spaanse collectie weer in oude luister te herstellen. Al zal het nooit meer zo groot en mooi worden als de verzameling van Louis-Philippe.

Alle getoonde schilderijen bij dit bericht maakten oorspronkelijk deel uit van de Spaanse Galerie, maar zijn later verkocht op de veiling in Londen. Bij alle doeken staat de huidige eigenaar vermeld.