Kruisbestuiving in het Musee Jacquemart Andre

Het sympathieke museum Jacquemart Andre in Parijs heeft altijd een interessante tentoonstelling onder zijn dak. Hoewel de tentoonstellingsruimte bescheiden van omvang is, zijn de werken over het algemeen van hoge kwaliteit. Dit najaar brengt het museum een tentoonstelling over het ontstaan van het classicisme, de hoofdstroming binnen de 17e eeuwse Franse schilderkunst.
Aan het begin van de 17^e eeuw was Parijs een belangrijk handelscentrum en trok de stad mensen uit allerlei Europese landen. Maar dankzij de voorkeur van koningin Maria de Medici die uitging naar de barokke werken van Rubens en Van Dyck trokken vooral Vlaamse kunstenaars naar de Franse hoofdstad.

Omdat er strenge regels gekoppeld waren aan de schilderkunst binnen Parijs, verbleven de meeste Vlamingen net buiten de stad in het klooster van Saint Germain des Pres. Hier ontstond een levendig broeinest van Vlaamse schilderkunst die voornamelijk gekocht werd door de gegoede Franse burgerij en adel.

Het betekende de introductie van nieuwe thema’s in de Franse schilderkunst. Franse schilders zoals Charlemaigne, La Hyre en Picard lieten zich inspireren door de Vlaamse stillevens en landschappen. Frankrijk hield van de Belgische school.

Ook de Franse grootheid Poussin begint zijn schilderscarriere met het schilderen van doeken geinspireerd door de Vlaamse school. Maar Poussin besluit vervolgens naar Rome te gaan om klassieke werken te bestuderen. Geinspireerd door wat hij ziet in Rome, begint hij te werken in een nieuwe stijl waarin hij klassieke verhalen als onderwerp neemt.

Hij vergeet zijn Vlaamse opleiding niet maar integreert wat hij geleerd heeft in zijn nieuwe filosofie. Hij probeert met zijn doeken mensen aan het denken te zetten over moralistische vraagstukken.

De stijl die Poussin introduceert, maakt van hem een gevierde kunstenaar die voor een nieuw elan zorgt in de Franse schilderkunst. De stijl, die we nu kennen als het classicisme, inspireert niet alleen andere Franse kunstenaars, maar verspreidt zich over heel Europa. Zodat de Vlaamse schilderkunst nu opeens door de Franse meesters wordt beïnvloed.

In het musee Jacquemart Andre is deze ontwikkeling te zien in 63 doeken waarin werken van Rubens en Poussin de meesterwerken zijn. Op een doek van Rubens na waarop Maria de Medici wordt afgebeeld, zijn het echter niet de absolute topwerken van beide meesters. De werken in de tentoonstelling zijn dan ook voornamelijk afkomstig uit kleine regionale musea.

Het museum laat zien dat een tentoonstelling soms deze echte topstukken niet nodig heeft om interessant te zijn. Het gaat erom hoe je een verhaal vertelt, hoe je een ontwikkeling laat zien en dat kan ook met een beperkte schilderijencollectie. De enige echt grote kritiek is dan ook de afwezigheid van enkele Italiaanse of klassieke werken waardoor Poussin zich liet inspireren.

Toch blijft het een aardige tentoonstelling die nog te bezoeken valt tot en met 24 januari 2011.