Het is benauwend druk in het eerste zaaltje van de tentoonstellingsruimte. of er zijn teveel mensen, of de ruimte is te klein. het is in ieder geval dringen om de schilderijen goed te kunnen bekijken. de zalen zijn spaarzaam verlicht, waarbij ieder schilderij door een eigen spot beschenen wordt. hierdoor lijken de eeuwenoude italiaanse schilderijen uit de donkere muren naar voren te komen. Er hangt een mystieke sfeer in het museum.

Ik ben in het Musée Jacquemart André waar vier maanden lang vijftig werken te gast zijn uit de Italiaanse Gotiek. Onder de titel ‘les Primitifs Italiens’ wordt er een collectie getoond van het Duitse Lidenau Museum in Altenburg, aangevuld met werken uit andere Europese musea. De tentoonstelling volgt de ontwikkeling van de schilderkunst in Siena en Florence.

Het is dan ook net of er een stukje Italië naar Parijs gehaald is. De werken kenmerken zich door prachtige kleuren en veel goud dat vaak met een prachtig detail is aangebracht. Op de achtergrond komen in de loop van de tentoonstelling steeds meer Italiaanse landschappen tevoorschijn en de wijze waarop de personages zijn afgebeeld zijn volgens de Toscaanse traditie. Voor mij was de tentoonstelling slechts enkele straten verderop en met veel plezier nam ik dan ook een kijkje.

In het eerste deel van de expositie worden de meesters uit Siena getoond met onder meer schilderijen van Lippo Memmi en Pietro Lorenzetti. De werken hebben natuurlijk christelijke thema’s en worden chronologisch gepresenteerd. Hierdoor wordt er een ontwikkeling zichtbaar van de middeleeuwse kunst naar de Renaissance, waarin perspectief steeds belangrijker wordt.

Veel werken die getoond worden zijn oorspronkelijk onderdeel geweest van grotere altaarstukken. De losse delen van zo’n altaar zijn in de loop der eeuwen op verschillende plaatsen terecht gekomen en het mooie is dat deze tentoonstelling weer wat van deze werken bij elkaar probeert te vinden. Zo is bijvoorbeeld een werk van Guido da Siena (links) weer herenigd met panelen uit het Louvre (rechts) en het Utrechtse Cathelijne Convent.

de geboorte van jezus en de aanbidding van de koningen, beide gemaakt door guido da siena rond 1270.

In het tweede deel van de tentoonstelling vinden we de werken uit Florence van onder meer Fra Angelico (linksonder), Filippo Lippi en Lorenzo Monaco (rechtsonder). Op het laatste moment is zelfs nog een Giotto toegevoegd. Maar al met al is het totaal van 14 werken uit Florence toch een beetje te mager om de geweldige ontwikkeling die hier heeft plaatsgevonden te tonen.

Daar zit dan ook meteen de zwakte van de expositie. Het totaal is eigenlijk net onvoldoende om daadwerkelijk de geweldige vernieuwingen van de Gotiek en Renaissance zichtbaar te maken. Bovendien worden grote namen als Duccio, Martini en Pisano danig gemist.

Maar wie hier overheen stapt, ziet een mooie tentoonstelling vol goud en kleur. En daar komen veel mensen op af, zo blijk uit de drukte in de smalle zaaltjes en de wachtrij voor de deur. Maar dat had ik er wel voor over om deze tentoonstelling te zien, aangezien ik erg van de Italiaanse kunst houd. Het was dan ook een plezier om de werken te bekijken, ondanks dat ik natuurlijk vele malen mooiere panelen heb gezien in Italië zelf.

onderdeel van een cyclus van st. franciscus door fra angelico en de vlucht naar egypte van lorenzo monaco.

les primitifs italiens zijn nog te zien in het parijse musée jacquemart andré tot en met 21 juni 2009, daarna gaat het grootste deel van de collectie weer terug naar het lidenau museum in het duitse aldenburg.