Wat was het eerste kunstwerk op de maan?

Stiekem werd in 1969 door Apollo 12 een museum naar de maan gesmokkeld. Voor een bezoek aan dit museum is een nieuwe maanmissie nodig, want vanaf de aarde is het niet te zien. Welke kunstenaars zijn in het maanmuseum te zien? En hoe kwam dit museum op de maan terecht?

Als in 1969 de hele wereld in de ban is van de maanlanding, bedenkt kunstenaar Forrest Myers dat het geweldig zou zijn om een museum op de maan te beginnen. Samen met Andy Warhol, Robert Rauschenberg, Claes Oldenburg, John Chamberlain en David Novros ontwerpt hij de allereerste maankunst. Maar lukt het de kunstenaars om het ‘maanmuseum’ mee te sturen met de volgende maanmissie van de NASA?

Wat is het maanmuseum?

Andy Warhol is één van de zes kunstenaars in het museum op de maan. Toch is het niet Marilyn Monroe en ook niet bovenstaand schilderij van een maanwandeling, dat op de maan te zien is. Deze werken zijn namelijk veel te groot. Het museum op de maan is slechts zo groot als het topje van een vinger. Het is een keramische chip waarop zes zwart-witte kunstwerken zijn geëtst met technieken die normaal alleen gebruikt worden voor het maken van netwerken op chips.

Er staan zes werken op de chip gekerfd. Linksboven een tekening van een penis of een raket van Andy Warhol, middenboven een rechte lijn van Robert Rauschenberg en rechtsboven staat een zwart vlak met witte lijnen dat ontworpen werd door David Novros. Op de onderste helft is linksonder “interconnection” van initiatiefnemer Myers weergegeven. Hiernaast staan Mickey Mouse van Pop Art kunstenaar Claes Oldenburg en een patroon dat werd gemaakt door John Chamberlain.

Hoe kwam het museum op de maan?

Myers nam contact op met de NASA om te bespreken of zijn kunstproject mee kon worden genomen naar de maan. Door NASA werd hij van het kastje naar de muur gestuurd en maanden later had hij nog geen antwoord. Stiekem benaderde hij daarom een technicus die aan de maanlander van de Apollo 12 werkte. Pas een paar dagen voor de lancering kreeg Myers via een telegram goed nieuws ‘YOUR ON A.O.K. ALL SYSTEMS GO’. Dit was de bevestiging dat de chip stiekem op de maanlander was geplaatst.

Volgens de technici is het maanmuseum aan een van de poten van de maanlander bevestigd, verstopt onder de goudkleurige folie. Op 19 november 1969 landde de Apollo 12 op de maan en waren Charles Conrad en Alan Bean de derde en vierde mensen op de maan. Na de Apollo 12 missie bleef de maanlander op de maan achter en daarmee is dus ook het maanmuseum nog steeds op de maan. Maar om dit helemaal zeker te weten zou een nieuwe maanmissie nodig zijn om het te checken. Het verhaal van het maanmuseum werd pas bekend gemaakt dankzij een artikel in de New York Times, nadat de ruimtevaarders alweer op hun weg terug naar aarde waren.

Andere kunstobjecten

Naast het maanmuseum uit 1969, werd in 1971 door de bemanning van de Apollo 15 een tweede kunstobject meegenomen naar de maan. Een klein aluminium figuurtje van 8,5 centimeter in de vorm van een mens werd als monument voor omgekomen astronauten en kosmonauten op het maanoppervlak geplaatst. Naast het mannetje werd een plaquette gezet met hierop de namen van de 14 omgekomen ruimtevaarders tot en met 1971. Het beeldje werd ontworpen door Paul Van Hoeydonck.

Replica’s van Myers ruimtemuseum en de Fallen Astronaut zijn te zien in respectievelijk het Museum of Modern Art in New York en het National Air and Space Museum in Washington DC. Van de Fallen Astronaut zijn honderden replica’s gemaakt door Van Hoeydonck, die voor de verkoop diende. Maar NASA heeft hier een stokje voor gestoken, omdat ze niet willen dat er commercieel gewin wordt gemaakt van het ruimtevaartprogramma.

Sinds 1972 zijn er geen mensen meer op de maan geweest en er is dus al vijfenveertig jaar geen mogelijkheid geweest het maanmuseum uit te breiden. Maar met de nieuwe plannen voor maanmissies van landen als Korea, China en zelfs de commerciële ruimtevaart is het niet uit te sluiten dat er de komende jaren weer nieuwe kunstobjecten op de maan verzeild raken.