Wat is het oudste beeld ter wereld?
De oudste kunstwerken ter wereld komen uit de prehistorie en bestaan met name uit grottekeningen en vruchtbaarheidsbeeldjes. Deze vruchtbaarheidsbeeldjes tonen vrouwen met vaak brede heupen en grote borsten. Maar wat is het oudste beeldje ter wereld? En waar werd dit beeldje gevonden?
De prehistorische beeldjes van vrouwen worden tegenwoordig vaak Venus beeldjes genoemd naar de Romeinse godin van de liefde. Maar dit is eigenlijk onterecht omdat de beeldjes niets te maken hebben met de Romeinen en vele duizenden jaren ouder zijn. Vaak worden de beelden gezien als een symbool van vruchtbaarheid. De oudste Venus-beeldjes zijn verspreid over Europa gevonden in afgelegen grotten. //Vensters zet de vijf belangrijkste en oudste beeldjes op een rij!
1. Venus van Hohle Fels – 40.000 jaar voor Christus
In september 2008 werd dit beeld gevonden in Zuid-Duitsland in een gebied rondom de Schwäbische Alb waar al tientallen jaren prehistorische voorwerpen worden gevonden in de vele grotten. Het beeld werd in zes stukken teruggevonden in de grot van Hohle Fels en is gemaakt van ivoor van een mammoetstand. Er zit een haakje aan waardoor het beeldje als een amulet gedragen kon worden.
Het beeldje toont een volle vrouwfiguur dat wordt gezien als een symbool van vruchtbaarheid en voortplanting. Sommige wetenschappers stellen dat het beeldje gelijk staat aan hedendaagse porno. Maar deze interpretatie wordt betwist. Het werk wordt tegenwoordig tentoongesteld in het Urgeschichtliches Museum van Blaubeuren.
2. Venus van Galgenberg – 30.000 jaar voor Christus
De Venus van Galgenberg werd in 1988 gevonden bij het Oostenrijkse Stratzing waar niet ver vandaan ook de Venus van Willendorf werd gevonden. Het beeldje is gemaakt van Serpentijn en is gedateerd rond 30.000 voor Christus, waarmee het lange tijd het oudste Venus beeldje ter wereld was. Het werd in vier stukken gevonden, die later weer aan elkaar werden gezet.
Het beeld is slechts 7 cm lang en een beetje plat. Het toont een dansende vrouw en wordt daarom ook wel Fanny genoemd naar de Oostenrijkse danseres Fanny Elssler. Het werd gevonden in een gebied waar meerdere oude vuurplaatsen zijn teruggevonden en vele andere prehistorische gebruiksvoorwerpen. De Venus van Galgenberg wordt tentoongesteld in het Natuurhistorisch Museum in Wenen.
3. Venus van Dolní Věstonice – 28.000 jaar voor Christus
De Venus van Dolní Věstonice werd gevonden rond 1925 in een aslaag in het Zuid-Tsjechische Dolní Věstonice. Het beeldje lag in twee stukken en wordt geschat op ongeveer 25.000-29.000 jaar voor Christus. Het beeldje is een typisch prehistorisch vruchtbaarheidsfiguur, met brede heupen, grote borsten en zonder armen. Het is gemaakt van keramiek en daarmee het oudste keramieken Venus beeld ter wereld.
Rondom de vindplaats van dit venusbeeldje zijn nog verschillende andere beelden gevonden die gemaakt zijn van ivoor. Ook werden verschillende lichamen gevonden. Er is zelfs een vingerafdruk van een meisje aangetroffen op het Venusbeeldje, dat moet zijn geconserveerd toen het beeldje in het vuur terecht kwam. Het beeldje is lange tijd tentoongesteld in het Moravië museum in Brno, maar is tegenwoordig zelden te zien voor publiek vanwege de kwetsbaarheid.
4. Venus van Lespugue – 25.000 jaar voor Christus
In 1922 werd bij de Rideau grot in Lespugue de Venus van Lespugue gevonden. Het is het enige beeldje in deze lijst dat werd gevonden in de Pyreneeën. Evenals de Venus van Hohle Fels is het beeld gemaakt van ivoor, dat licht werd beschadigd bij de opgravingen. De Venus van Lespugue is slechts 6 centimeter groot. De seksuele karaktetistieken van de vrouwen zijn zeer overdreven in dit beeldje, met grote hangende borsten en brede billen.
De Venus van Lespugue is onderdeel van de collectie van het Musée de l’Homme in Parijs.
5. Venus van Willendorf – 25.000 jaar voor Christus
Ondanks dat de Venus van Willendorf niet het oudste beeldje ter wereld is, is het hoogstwaarschijnlijk wel het meest iconische prehistorische sculptuur. Het beeldje werd in 1908 opgegraven bij Willendorf. Het is gemaakt van kalksteen en beschilderd in een okerkleur. Er is veel discussie over de datering van het beeldje. Sommige archeologen denken dat het wel 28.000 jaar oud kan zijn, terwijl anderen spreken over 22-24.000 jaar.
De Venus van Willendorf wordt meestal geïnterpreteerd als een vruchtbaarheidssymbool. De ronde vormen en de forse buik benadrukken de vruchtbaarheid van de vrouw. Het beeldje wordt tentoongesteld in het Natuurhistorisch Museum in Wenen.
Nog oudere Venus beeldjes?
Er is onder archeologen veel discussie over wat nou precies het oudste beeldje ter wereld is. Bovenstaande vijf beeldjes zijn wijd geaccepteerd als gemaakt door mensenhanden. Maar er zijn nog veel oudere beelden gevonden in de vorm van vrouwenlichamen, waarover veel discussie bestaat. Er zijn beeldjes gevonden die wel 300.000 jaar oud zijn, zoals de Venus van Tan Tan die in 1999 werd ontdekt in Marokko of de Venus van Berekhat uit Israel. Van beide beeldjes is onduidelijk of ze echt door mensenhanden zijn gemaakt, of door toeval zo ontstaan zijn.
Andere onderwerpen
De prehistorische mens had een voorliefde voor het maken van vruchtbaarheidsbeeldjes, maar dit waren niet de enige beeldjes die gemaakt worden. Ook dieren waren regelmatig het onderwerp. Het oudste niet-Venus beeld te wereld is de leeuwenmens, die 35.000 jaar oud is. Het beeld is een kruising van een leeuw en een mens en werd in 1939 ontdekt in een grot bij Hohlenstein-Stadel in Duitsland. Met 31cm is het beeld het grootste in deze lijst. Het beeld wordt tentoongesteld in Ulm museum in Duitsland.
De oudste beeldjes ter wereld zijn vaak gevonden in afgelegen gebieden en moeilijk begaanbare grotten. De Venus van Hohle Fels is nu het oudste beeld ter wereld, maar voor hoelang nog? Na het goed-onderzochte Europa gaan archeologen nu steeds vaker op zoek naar resten in Afrika, Zuid-Amerika en Australië en wie weet zijn daar nog wel oudere beeldjes te vinden!
