Ze werd aanbeden door de Prins van Pruisen, haar salon was één van de best bezochte van Parijs, meubels werden naar haar vernoemd en kunstenaars waren dol op haar. Juliette Récamier was een van de mooiste vrouwen van Parijs met aanzienlijke politieke macht. Er zijn tientallen schilderijen en beelden van haar gemaakt. Wie was Juliette Récamier?
De verhalen over Juliette Récamier zijn talrijk en vaak zonder bron. Ze organiseerde oppositie tegen Napoleon, zou maagd zijn gebleven tot haar veertigste en kende de belangrijke schrijvers Madame de Staël, Benjamin Constant en François-René de Chateaubriand. Maar haar leven ging niet over rozen: ze werd uitgehuwelijkt op haar 15e en later verbannen uit het land. Het leven van Juliette Récamier leest als een spannende roman.
Levensloop
Juliette Bernard werd geboren 1777 als dochter van de notaris van Koning Lodewijk XVI. Tijdens de Franse revolutie trouwde ze op 15-jarige leeftijd met Jacques-Rose Récamier, een rijke bankier die 30 jaar ouder was. Récamier was een goede vriend van Juliette’s moeder. Er werd gefluisterd dat hij mogelijk zelfs Juliette’s vader was en met haar trouwde om de erfenis veilig te stellen. In ieder geval was de relatie tussen Juliette en Jacques-Rose Récamier puur platonisch, de liefde werd nooit geconsumeerd. Volgens schrijver Prosper Mérimée zou Juliette Récamier een aandoening hebben waardoor seks pijnlijk voor haar zou zijn.
In 1797 begint Juliette een salon die uit zou groeien tot een van de best bezochte van Parijs. Schrijvers, politici en andere intellectuelen komen naar het Récamier huis om elkaar te ontmoeten. Juliette raakt goed bevriend met schrijfster Mme de Staël en samen vormen ze een belangrijke oppositie tegen Napoleon. In 1811 wordt Juliette Récamier verbannen naar Italië, waar zo opnieuw zeer succesvol is in het mondaine milieu. Nadat Napoleon in 1814 is afgezet, keert Récamier terug naar Parijs waar ze opnieuw een salon begint. Ze probeert nu politieke neutraliteit te bewaken en hierdoor wordt haar salon steeds meer een samenkomst van schrijvers en kunstenaars.
Muse
Juliette Récamier liet zich tijdens haar leven vaak afbeelden door kunstenaars. Meestal droeg ze in de schilderijen haar katoenen witte jurk in Griekse stijl en had ze haar haar opgestoken. Jacques-Louis David begon in 1800 aan een portret van haar waarop ze languit op een chaise-longue ligt. Het schilderij is zo beroemd geworden dat dit type chaise-longue tegenwoordig bekend staat als de Récamier. David’s schilderij werd overigens nooit afgemaakt. Toen David hoorde dat ook François Gérard bezig was aan een portret van Juliette Récamier, verloor hij zijn interesse in het doek.
Ook in haar Italiaanse tijd liet Juliette Récamier zich graag omringen door kunstenaars. De beroemde beeldhouwer Antonio Canova maakt twee bustes van haar. Samen met de buste die Joseph Chinard van haar maakte, waren dit de belangrijkste sculpturen waar ze model voor stond. Haar hele leven was Juliette de muse van schilders en schrijvers, waardoor er nu talloze schilderijen van haar bestaan. Maar ze werd ook vereeuwigd in de literatuur: Madame de Staël inspireerde haar roman Corinne op Juliette Récamier.
Politieke macht
Als dochter van een vertrouweling van koning Lodewijk XVI was Juliette Récamier zeer koningsgezind. Ze verzette zich daarom stevig tegen de opkomst van Napoleon en verzamelde mensen om zich heen die haar hierbij steunden. Vanwege het succes van haar salon was Juliette Récamier een belangrijke machtsfactor in Parijs. Tijdens de opkomst van Napoleon werden haar bijeenkomsten daarom verboden en werd geprobeerd Juliette Récamier aan het nieuwe regime te binden door haar posities als hofdame aan te bieden. Ze weigerde dit meerdere malen en werd uiteindelijke verbannen in 1811. Pas nadat Napoleon is afgezet, kon ze terugkeren in Parijs.
Het spannende leven van de rijke Juliette Récamier heeft tijdens haar leven een gigantische aantrekkingskracht op schrijvers en kunstenaars. Na haar dood in 1849 worden de verhalen over leven legendes. In de jaren 20 worden films over Juliette Récamier gemaakt en haar graf op de begraafplaats van Montmartre wordt nog steeds bezocht. Ook de surrealistische kunstenaar René Magritte is gefascineerd door Juliette Récamier. Hij maakt in 1950 twee nieuwe schilderijen gebaseerd op de portretten van Jacques-Louis David en François Gerard, waarin hij Juliette Récamier vervangt door een doodskist. Hij parodieert hiermee de stijfheid van de neoclassicistische kunst, maar brengt ook een ode aan Juliette Récamier. Zelfs na haar dood wordt de meest geportretteerde vrouw van het neoclassicisme dus nog afgebeeld!
Altijd interessant!